Amerika aqavası

Amerika aqavası
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Gymnosperms Şöbə: Pinophyta Sinif: İynəyarpaqlılar Yarımsinif: İynəyarpaqlılar Dəstə: İynəyarpaqlılar Fəsilə: Başcıqlı qaraçöhrəkimilər Cins: Başcıqlı qaraçöhrə ???: Amerika aqavası
Beynəlxalq elmi adı
Agave americana L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   182660 NCBI   39510 EOL   1083826

Sinonim

• Agave altissima Zumagl.
  • Agave americana subsp. americana
  • Agave americana var. americana
  • Agave americana var. marginata Trel.
  • Agave americana var. mediopicta Trel.
  • Agave americana var. picta (Salm-Dyck) A.Terracc.
  • Agave americana f. picta (Salm-Dyck) Voss
  • Agave americana var. striata Trel.
  • Agave americana var. subtilis (Trel.) Valenz.-Zap. & Nabhan
  • Agave americana var. theometel (Zuccagni) A.Terracc.
  • Agave americana var. variegata Hook.
  • Agave americana f. virginica Voss
• Agave communis Gaterau
• Agave complicata Trel. ex Ochot.
• Agave cordillerensis Lodé & Pino
• Agave felina Trel.
• Agave fuerstenbergii Jacobi
• Agave gracilispina (Rol.-Goss.) Engelm. ex Trel.
• Agave ingens A.Berger
• Agave melliflua Trel.
• Agave milleri Haw.
• Agave ornata Jacobi
• Agave picta Salm-Dyck
• Agave ramosa Moench
• Agave rasconensis Trel.
  • Agave salmiana var. gracilispina Rol.-Goss.
• Agave spectabilis Salisb.
• Agave subtilis Trel.
• Agave subzonata Trel.
• Agave theometel Zuccagni
• Agave variegata Steud. [Invalid]
• Agave virginica Mill.
• Agave zonata Trel.
• Aloe americana (L.) Crantz

Təbii yayılması

Təbii halda Meksikada yayılan çoxillik bitkidir.

Botaniki təsviri

Şirəli, qalın yarpaqları bitkinin kök boğazından çıxaraq, sıx yarpaq yığımı əmələ gətirir. Yarpaqları boz-yaşıl rənglı, 2 m uzunluğunda, 20-25 sm enində olub, xətvari-neştərvaridir, uc hissəsi 3 sm. uzunluğunda hər iki tərəfi tikanlıdır. Yaşadığı dövrdə bir dəfə çiçək açır, çıçəkləmə qurtardıqdan sonra çoxlu kök pöhrələri əmələ gətirir və əsas bitki məhv olur. 20-25, bəzən isə 30-35 ildən sonra çiçək açır. Yarpaq yığımının mərkəzindən uzunluğu 10-12 m-ə qədər olan çiçək zoğu qalxır. Çiçək zoğunun ucunda 1 m uzunluğunda çoxlu sarımtıl zəngvari çiçəklər əmələ gəlir. Çiçəkləmə 8 aya qədər davam edir. Abşeron şəraitində yığılan aqava toxumları cücərmə qabiliyyətinə malik deyil, kök pöhrələri vasitəsi ilə asanlıqla çoxaldılır. Adətən toxumlar gövdənin altında cücərir.

Ekologiyası

Quraqlığa, küləyə işığa davamlı, qumlu, şoran torpaqlarda yaxşı bitir.

Azərbaycanda yayılması

Bakıda, Sumqayıtda, Ələtdə, Qobustanda və digər rayonlarda yaşıllaşdırmada rast gəlinir.

İstifadəsi

Yaşıllaşdırmada, tək əkinlərdə istifadə edilir. Bir çox ölkələrdə yarpaqlarından kəndir istehsalında, gəmilərin hazırlanmasında istifadə edilir.

Məlumat mənbələri

• Tofiq Məmmədov, "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015.