Adi daşsarmaşığı

Adi daşsarmaşığı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Campanulids Dəstə: Çətirçiçəklilər Fəsilə: Araliyakimilər Yarımfəsilə: Araliyalar Cins: Daşsarmaşığı ???: Adi daşsarmaşığı
Beynəlxalq elmi adı
Hedera helix L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   29393 NCBI   4052 EOL   1143004

Adi daşsarmaşığı (lat. Hedera helix) — araliyakimilər fəsiləsinin daşsarmaşığı cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Təbii halda Qərbi Avropada meşələrdə bitir.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 25 m-ə çatır. Həmişəyaşıl sarmaşan bitkidir. Yarpaqları növbəli düzülüşlü, sadə və ya mürəkkəb olub, qalın dərivaridir, tünd-yaşıl və parlaqdır. Birillik zoğlarda olan yarpaqlar beşdilimlidir, yaşlı yarpaqları isə bütövdür. Çiçəkləri qalxanvari çətirdə, başlıqda və ya salxımda yerləşir, beş üzvlüdür, ləçəkləri beşdir, meyvəsi giləmeyvədir. Payızda çiçəkləyir. Uc qələmləri ilə və ya zoğlarla çoxaldılır.

Ekologiyası

İsti yay günlərində tor gənəsi və yastıca ilə yoluxur, nəmişliyin çoxluğundan yarpaqlarda qara xallar əmələ gəlir. pH təxminən 6 nisbətdə olmalıdır; işıqlı yerdə əkmək lazımdır, ancaq düz düşən günəş şüalarından qorunmalıdır. Qışda 10°C temperatura davam gətirir.

Azərbaycanda yayılması

Abşeronda, Alazanda, Murovdağda, Ağrıçayda, Cənub zonasında, Gəncədə, Zaqatalada, Naxçıvanda aşağı yaruslarda bitir.

İstifadəsi

Abşeronda yaşıllaşdırmada, canlı çəpərlərin salınmasında istifadə olunur. Aşağıdakı sortları məlumdur: Qrin Ripl (Green Ripple') zoğlarının uzunluğu 5 m-ə qədər olan yaşıl sortdur. Kanar sarmaşığı (Hedera canariensis) iri, uzunluğu 20 sm-ə qədər olan, tünd-qırmızı saplaqlı yavaş böyüyən növdür. Qlöar de Marenqo ('Gloire de Marengo') tünd yaşıl yarpaqlarında ağ xalı olan, çox yayılmış sortdur. Qoldxeld ('Goldchild') yaşıl yarpaqları sarı haşiyəlidir.

Ədəbiyyat

• Tofiq Məmmədov. Azərbaycan dendroflorası. II cild. Bakı: Səda, 2015.