İnsolyasiya

Yer atmosferinin yuxarı hissəsində və planetin səthində illik insolyasiya

İnsolyasiya - müəyyən vaxt (dəqiqə, gün və s.) ərzində üfüqi səthə (1 sm²) düşən düz günəş radiasiyası və ya ümumi günəş radiasiyası (kalorilərlə) axını. Atmosferin yuxarı sərhəddində insolyasiya günəş sabiti adlandırılır. Bəzən günəş radiasiyasının şaquli səthə (məsələn, divar) və maili səthə (yamac) axını da insolyasiya kimi başa düşülür.^[1]

İnsolyasiya cəhəti

İnsolyasiya cəhəti dünyanın cəhətlərinə və horizontun müstəvisinə görə səthin (dərənin, yarğanın, dağın, təpənin, yüksəkliyin və digər formaların) vəziyyətidir. Bu, müəyyən yerdə və ilin müəyyən zamanında səthin günəş şüaları ilə işıqlanma müddətini və intensivliyini təyin edir. İnsolyaisya cəhəti xüsusilə dağ rayonlarında iqlimə təsirini göstərir. Həmçinin, yamaclarda iqlimin diferensasiyasına, torpağın, bitkinin müxtəlifliyinə səbəb olur. Dağlarda müxtəlif insolyasiya cəhətlərində landşaft qurşaqlığı strukturunda, qar sərhəddinin yüksəklik vəziyyətində fərq müşahidə olunur.^[2]