Ədənin tutulması (1548)
 | Bu səhifədə iş davam etməkdədir. Müdaxilə etməyə tələsməyin!
|
| Ədənin alınması | |||
|---|---|---|---|
| Portuqaliya-Türk müharibəsi (1538-1557) | |||
 İngilislərin 1839-cu ildə Ədəni işğal etdikləri zaman ələ keçirdikləri I Süleyman dövründən qalan top | |||
| Tarix | 26 fevral 1548-ci il | ||
| Yeri | Ədən, Yəmən | ||
| Nəticəsi | Osmanlıların qələbəsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
|
|||
| Komandan(lar) | |||
|
|||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
|
|||
| İtkilər | |||
|
|||
.svg){kind=small}
Ədənin alınması — 1547-ci ildə yerli əl-Tevlaki qəbiləsinin nəzarətinə keçən Ədənin Portuqaliya imperiyasının işğal etməsinə qarşı 26 Fevral 1548-ci ildə Piri Rəisin komandanlığı altında Osmanlı imperiyası tərəfindən keçirilən hərbi əməliyyat. Ədən əməliyyatı Portuqaliya-Türk müharibəsi (1538-1557) zamanı əsas hadisələrdən olmuşdur.[1]
Tarixi
Yəmən və onun ən əhəmiyyətli limanı olan Ədən, Məmlük Sultanlığına daxil olduğu üçün 1517-ci ildə Ridaniyə döyüşüdən sonra, bu ölkənin bütün torpaqları ilə Osmanlı imperiyasının tabeliyinə keçdi. Tahirilər sülaləsinin nümayəndələri tərəfindən idarə olunan bölgənin strateji əhəmiyyəti və yerli hökmdarların Qırmızı dəniz bölgəsində getdikcə daha təhlükəli olan Portuqaliyaya rəğbət bəsləməsi səbəbindən Yəmən və Ədənin birbaşa Osmanlı rəhbərliyi altında olacağı təxmin edilirdi.
1538-ci ildə Misir valisi Süleyman Paşanın təmsil etdiyi türklər Ədəni yerli ərəb şeyxlərinin əlindən aldılar. Bu Qucarat Sultanı Bahadır şahın I Süleyman Qanunidən Portuqallara qarşı kömək istəməsindən sonra baş verdi. I Süleyman Qucarata kömək göstərməyə başladı. Bu səbəbdən Ədən Hindistandakı Portuqaliya koloniyalarına basqın üçün qiymətli dayaq idi.[2] 1538-ci ilin sentyabrında Diuya edilən uğursuz hücumdan sonra türklər Ədənə 100-ə yaxın top yerləşdirdilər.[2][3]
İstinadlar
- ↑ Ezel Kural Shaw. "History of the Ottoman Empire and modern Turkey". 106–107.
- ↑ 1 2 The history of Aden, 1839-72 by Zaka Hanna Kour p.2 [1]
- ↑ An economic and social history of the Ottoman Empire by Halil İnalcik p.326 [2]
Ədəbiyyat
- 100 böyük türk.Bakı,1991, səh.88-89.
- M.C.ƏLİYEV, F.A.HƏSƏNLİ «COĞRAFİ KƏŞFLƏRİN TARİXİ VƏ SƏYYAHLAR». Bakı,2009
- Brotton, Jerry. Trading Territories: Mapping the Early Modern World. London: Reaktion Books. 2003. ISBN 9781861890115.
- TDV Encyclopedia of Islam. PÎRÎ REİS.Idris Bostan. pages 283–285, https://islamansiklopedisi.org.tr/piri-reis
- Carboni, Stefano. Venice and the Islamic world, 828-1797. New York: Metropolitan Museum of Art. 2007. ISBN 9780300124309.
- Hapgood, Charles H. Maps of the ancient sea kings: evidence of advanced civilization in the ice age. Philadelphia: Chilton. 1966. OCLC 819363004.
- Irzik, Gürol; Güzeldere, Güven, redaktorlar Turkish studies in the history and philosophy of science. Springer. 2005. ISBN 9781402033322.
- Khair, Tabish, redaktorPiri Reis: The Voyages of a 'Corsair' (c. 1526) // Other routes: 1500 years of African and Asian travel writing. Oxford: Signal. 2006. 127–131. ISBN 9781904955122. OCLC 61177562.
- Loupis, Dimitris. Piri Reis' Book on Navigation (Kitab-i Bahriyye) as a Geography Handbook // Eastern Mediterranean cartographies. Athens, Greece: National Hellenic Research Foundation. 2004. səh. 39. OCLC 892160459.
- Robinson, Francis. The Cambridge illustrated history of the Islamic world. London: Cambridge University Press. 1998.
- Soucek, Svat. Islamic Charting in the Mediterranean (PDF) // Harley, J. B.; Woodward, D. (redaktorlar ). Cartography in the Traditional Islamic and South Asian Societies. 2. Chicago: University of Chicago Press. 1992. 263–272.
- Soucek, Svatopluk. Piri Reis and Turkish Mapmaking After Columbus: The Khalili Portolan Atlas. Studies in the Khalili Collection. 2. London: The Nour Foundation. 1996 [1992].
- Tekeli, Sevim. The Map of America by Pîrî Reis. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını. 1986. OCLC 41917181.
Xarici keçidlər
- The Piri Reis Map Book - Kitab-ı Bahriye - Book on Navigation.
- Pîrî Reis Belgeseli Arxivləşdirilib 2018-12-30 at the Wayback Machine
- 1995 yılında anısına basılan hatıra para
- Muhyiddin Pîrî (Pîrî Reis) 1465 - 1470
- 'Piri Reis Dünya Haritacısı Belgeseli' ön gösterim / first preview
- Piri Reis Belgeseli - Tarihi Değiştiren Yüzler
- Denizleri Piri 1513 (Piri Reis Belgeseli)
- Hayatın İçinden 06.12.2016 (Piri Reis Belgesel Filmi Hayat Buluyor)
- Can Atilla / Piri Reis Film
- Piri Reis Haritası Arxivləşdirilib 2010-12-27 at the Wayback Machine
- Piri Reis derleme yazı Arxivləşdirilib 2011-11-01 at the Wayback Machine
- The Piri Reis Map Project Arxivləşdirilib 2007-02-06 at the Wayback Machine (İngilizce)
- The Piri Reis Project, with links to an early edition of A. Afetinan's book and to a reproduction of the Piri Reis Map Arxivləşdirilib 2007-02-06 at the Wayback Machine
- The Piri Reis map