İtidişli armud
| İtidişli armud | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: İtidişli armud |
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
İtidişli armud (lat. Pyrus acutiserrata) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin armud cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması
Cənubi Zaqafqaziyada, Qafqazda yayılmışdır.
Botaniki təsviri
Alçaqboy ağacdır. Cavan budaqları bozumtul-qonur qabıqlı, bəzən nazik iynələrlə qurtarır. Yarpaqları dərili, enli-lansetvari, uzunluğu 5-8 sm, eni 2-3 sm, uzun, pazşəkilli bünövrəli, kənarları iti dişli, ucu vəzicikli, bəzən kənarları bütövdür. Cavan yarpaqların üstü yapışqanlı tükcüklü, alt tərəfi keçəli tükcüklü, meyvəvermə dövründə üstü parlaq, yaşıl, çılpaq, alt tərəfi keçəli olur. Yarpaqları xallı-keçəli, nisbətən çılpaq, saplaqları nazik keçəli, uzunluğuna görə yarpaq ayasının yarısına bərabər və ya ondan qısadır. Tumurcuqları yumurtavari-konusvari, seyrək tükcüklü, pulcuqludur. Çiçəkləri çox xırda, sıx tükcüklü çiçək saplağında yerləşir. Kasacığın hissələri üçkünclü və ya uzunsov-üçkünclü, keçəli tükcüklüdür. Ləçəkləri əks-yumurtavaridir. Erkəkcikləri 20, stilodiləri 3-dür. Meyvələri uzunluğu 2-3,5 sm olan, tükcüklü meyvə saplaqlarında yerləşir. Tək və ya qalxanlarda, armudşəkillidən şarşəkilliyədək, kasacığın qalan hissələri ilə yuxarıya qalınlaşmışdır. Toxumları hamar, qonur, qabarıqdır.
Ekologiyası
Çöl və bağların ətrafında, dəniz səviyyəsindən təxminən 450 m hündürlükdə bitir.
Azərbaycanda yayılması
Zəngəzur rayonunda, Qarabağ dağlarının cənub hissəsində, kəndlərin ətrafında, otlaqların arasında və yarpaqlı meşələrdə bitir.
İstifadəsi
Dekorativ bitkidir. Aşbazlıq işlərində, povidla, pasta, meyvə şərabı, alma şərabı, sərinləşdirici içkilər və kvas üçün cövhər kimi geniş istifadə olunur.