Quşarmuduyarpaq sorbariya

Quşarmuduyarpaq sorbariya
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Sorbarieae Cins: Sorbariya Növ: Quşarmuduyarpaq sorbariya
Beynəlxalq elmi adı
Sorbaria sorbifolia A.Br.
Şəkil axtarışı ITIS   25310 NCBI   141005 EOL   635298

Quşarmuduyarpaq sorbariya (lat. Sorbaria sorbifolia) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin sorbariya cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Asiyanın mülayim zolaqlarını, Koreyanı, Yaponıya adalarını, Xokkaydonu, Xonsyunu, Çin əyalətlərini, Orta Asiyanın şimalını, Cənubi Uralı, Sibiri, Uzaq Şərqi və Saxalini əhatə edir. Avropanın və Şimali Amerikanın bir çox yerlərinə introduksiya olunmuşdur.

Botaniki təsviri

3 metr hündürlüyü olan, budaqları dik duran koldur. Yarpaqları təkləkvari, 25 sm uzunluğunda, 9-13 yarpaqcıqlardan ibarətdir. Yarpaqları erkən yazda açılarkən narıncı, yayda açıq-yaşıl, payızda-oktyabr ayında tökülərkən sarı və yaxud qırmızı rəng alır. İyun və iyul aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləri ağ, ətirili, iri pramidal, 25 sm uzunluğu olan süpürgəvari çiçək qrupunda yerləşir. Çiçək qrupları-uzunluğu 25 sm-dək olan, piramidal süpürgələrdir. 30 günədək çiçəkləyir. Çiçəklərin diametri 10-12 mm, çiçək saplaqları 5-8 mm-dir. Ləçəkləri oval və ya əks yumurtavari, 5-7 mm-dir. 40-50 erkəkciyin qalınlığı 1,5-2 mm, uzunluğu ləçəklərdə olduğu kimidir. Meyvəsi silindrik, hamar yarpaqcıqdır.

Ekologiyası

Şaxtaya davamlı, tez böyüyən koldur. Torpağa az tələbkar, torpaq rütubətinə isə həssasdır. Cavan ikən kölgəyə xeyli davamlı, sonralar işığa və istiliyə tələbkar olur.

Azərbaycanda yayılması

Böyük Qafqazda təbii halda rast gəlinir. Mərkəzi Nəbatət bağında becərilir.

İstifadəsi

Tək və qrup əkinlərdə, yamacların bərkidilməsində istifadə edilir. Uzun müddətli çiçəklənməsi və yarpaqların tez açılmasına görə dekorativ bitki hesab olunur.