Böyük qıfotu
Böyük qıfotu | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Böyük qıfotu |
||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Böyük qıfotu (lat. Vinca major) — bitkilər aləminin acıçiçəklilər dəstəsinin kəndirkimilər fəsiləsinin qıfotu cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vətəni Çin və Yaponiyadır. Təbiətdə növün arealı Cənubi Avropanı, Asiyanı və Şimali Afrikanı əhatə edir.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 0,5 m-ə çatan həmişəyaşıl yarımkolcuqdur. Gövdəsi çılpaq və ya çox seyrək tükcüklüdür. Hündürlüyü 30-45 sm-ə çatır. Yarpaqları yumurtavari, ovalşəkilli, üstü tünd-yaşıl, altı isə açıq-yaşıl rənglidir, uzunluğu 4-8 sm, eni 2-5 sm, çılpaq, kənarları tükcüklüdür. Çiçəklərinin diametri 30-50 mm, parlaq göydür, düz qalxan budaqların üzərində bitkiyə xüsusi yaraşıq verir. Kasacıq hissəsinin uzunluğu 8-9 mm, tükcüklü, çiçək saplaqlarının uzunluğu isə 3-5 sm-dir. Çiçək tacı borucuğunun uzunluğu 15-25 mm, eni 10-18 mm, rombvari-yumurtavaridir. Mart-aprel aylarında çiçəkləyir. Nazik budaqları əyilərək, torpağın üzərinə düşür və həmin hissədən kök atır. Toxum, yaşıl qələmlər və kolun bölünməsi yolu ilə çoxaldılır.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Torpağa tələbkar deyil, quraqlığa davamlıdır, lakin Abşeron şəraitində isti yay günlərində suvarılmalıdır. Kölgəli və yarımkölgəli sahələrdə yaxşı inkişaf edir.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Böyük Qafqazda, Kür-Araz ovalığında, Cənub bölgəsində, Naxçıvanda, Abşeronda rast gəlinir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Alçaq və enli çəpərlərdə çox dekorativ görünür. Gözəl formalı yarpaqları və iri çiçəkləri bitkiyə xüsusi yaraşıq verir və buna görə də bəzək bağçılığında istifadəsi əlverişlidir.
Sinonimləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Pervinca major (L.) Garsault [Invalid]
- Vinca grandiflora Salisb.
- Vinca major subsp. major
- Vinca major var. variegata Loudon
- Vinca major f. variegata (Loudon) P.D.Sell
- Vinca ovatifolia Stokes[2]
Yarımnövləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Vinca major subsp. balcanica (Pénzes) Kozuharov & A.V.Petrova
- Vinca major subsp. hirsuta (Boiss.) Stearn
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 209.
- ↑ Böyük qıfotu:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)