Çakvinci qalası

Çakvinci qalası

Çakvinci qalası (gürc. ჭაქვინჯის ციხე) — Gürcüstanda orta əsr qalasıdır. Qala Sameqrelo-Yuxarı Svaneti bölgəsinin Zuqdidi bələdiyyəsində, Cixaşkari kəndində, Çanistskali çayı yaxınlığındakı yüksək qayanın üzərində yerləşir.[1] 2017-ci ildə Çakvinci qalası Gürcüstanda milli əhəmiyyətli daşınmaz mədəniyyət abidələri siyahısına daxil edildi.[2]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qalanın tikintisi və tarixi haqqında çox az sənədli mənbə var.[3] XVIII əsrin məşhur gürcü tarixçisi və coğrafiyaşünası Vaxuşti Baqrationi qala ərazisini Sameqrelo yaz sarayı adlandırmışdı. 26 yanvar 1813 -cü ildə Meqrelianın son şahzadəsi David Dadiani bu qalada dünyaya gəlib.[1][4]

Buradakı qala, ehtimal ki, burada iki əhəmiyyətli yolun kəsişməsi səbəbindən inşa edilmişdir. Qala ərazisinə bir qala və aşağı həyət sahəsi daxildir. Qala dağı zirvəsində yerləşir və planına görə oval şəklillidir. Dörd qala qülləsi müxtəlif vaxtlarda tikilmiş və bir neçə dəfə təmir edilmişdir. Çakvinci qalasına giriş şimal divarının ortasındadır. Bu girişin yaxınlığında, ehtimal ki, mühasirə zamanı istifadə olunan aşağı həyətin qülləsinə aparan yeraltı keçid var. Aşağı həyətin ərazisi olduqca böyükdür, hasarından yalnız müəyyən fraqmentlər qalıb. Aşağı həyətin şimal kənarındakı qüllə (indi xarabalığa çevrilib), ehtimal ki, qalada gözətçi postu kimi xidmət göstərirdi. Qərb yamacındakı bir bulaq da aşağı həyətin ərazisinə daxil edilmişdir.[3]

Divarların və qüllələrin aşağı sıralarında hörgünü özündə əks etdirən IV-V əsrlərə aid tarixi kəsilmiş bloklar var. Yuxarıdakı kiçik bloklar IX-XI əsrlərə aid edilə bilər. Döşəmə daşının son qatını və dağılmış daşları XVI-XVIII əsrlərə aid etmək olar. Bu təbəqə odlu silah atmaq üçün boşluqları olan yeganə təbəqədir.

Çakvinci qalasında aparılan arxeoloji qazıntılara görə, Çakvincidə bir kilsə, müxtəlif otaqlar və digər tikililər var idi. İncə işlənmiş daşla üzbəüz olan otaqlar düzbucaqlı formada idi və iki mərtəbədən ibarət idi. Otaqların tonozları dirəklərə söykənirdi. Kilsə kiçik idi. Bu kilsə XIII əsrin ikinci yarısına aid edilir.[3]

2017-ci ildə yerli mətbuat Çakvinci qalasının ciddi şəkildə zədələndiyini və dağılmaq üzrə olduğunu bildirdi.[5][6] Qala Respublika əhəmiyyətli bir abidə olmasına baxmayaraq, 2017-ci ilin oktyabr ayına qədər heç bir bərpa işləri aparılmamışdı.[7]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Yu-Ru; Syau. Some properties // Applied Mathematics Letters . 18 (naməlum dil). № 9. 1074—1080. doi:10.1016/j.aml.2004.09.018. ISSN 0893-9659.
  2. ↑ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (gürcü). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 2019-05-12 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2019-07-03.
  3. ↑ 1 2 3 Пармен Закарая. Древние города и крепости Грузии. — Тбилиси : Сабчота Сакартвело, 1982. — С. 44—45
  4. ↑ "Jixashkari".[ölü keçid]
  5. ↑ "ჭაქვინჯის ციხეს ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორია განესაზღვრა". ლაივპრესი. 2019-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-04.
  6. ↑ "ჭაქვინჯის ციხე ეროვნული მნიშვნელობის კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლი გახდა". არტნიუსი (gürcü). 2017-04-17. 2019-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-04.
  7. ↑ "ჭაქვინჯის ციხე ინგრევა". imedinews.ge. 2019-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-04.