Özünüzlə səslə danışmaq — insanın digər insanların yanında da daxil olmaqla, özü ilə ucadan danışdığı psixoloji vəziyyət. İnsanın özü ilə davamlı daxili ünsiyyətinin psixoloji prosesi ilə əlaqələndirilir. Özünüzlə yüksək səslə danışmaq şəxsiyyətin inkişafında müsbət rol oynayır. Bəzi insanlar bunu psixi pozuntu kimi qəbul edirlər, lakin öz-özünə danışmaq həmişə psixi pozuntunun əlaməti deyil.
2-7 yaş arasında uşaqların öz-özünə danışdıqlarını müşahidə etmək olar.[1][2][3] Onların danışıqları səsli olsa da, nə başqaları üçün nəzərdə tutulub, nə də onlara yönəlib.[4][5] Tədqiqatçılar uşaqların öz-özü ilə danışmalarından istifadə etmələri ilə onların tapşırıqların icrası və nailiyyətləri arasında müsbət korrelyasiya olduğunu qeyd ediblər.[6][7][8] Bu faktı daha əvvəl Vıqotski [2] qeyd etmişdir. Uşaqlar məktəbə getdikdən sonra onların öz-özünə danışıqları azalır və “gizli” olur.[9]
Banqalor Universitetinin alimləri Mery–Beffa Paloma və Aleksander Kirkheim tədqiqatlar nəticəsində sübut ediblər ki, tapşırıqları yüksək səslə söyləmək onların icrasına nəzarəti yaxşılaşdırır.[10]. Buna əsaslanaraq, Mery-Beffa Paloma belə qənaətə gəldi ki, özünüzlə yüksək səslə danışmaq yüksək koqnitivfəaliyyətinin əlaməti ola bilər.[10] O qeyd etmişdir ki, bir çox idmançıməşq zamanı öz-özünə danışır və bu, onların diqqətini cəmləşdirməyə kömək edir.[10]
Alimlər belə nəticəyə gəliblər ki, obyektin adını ucadan tələffüz edən şəxs onu başqa cisimlər arasında daha tez tapmağa imkan verir, nəinki obyektin adını ucadan tələffüz etməyən şəxslər.[11]
Şifahi və ya mürəkkəbhalüsinasiyalar olduqda, özü ilə ucadan danışan kimi görünən bir şəxs, həqiqətən, "halüsinasiya edən həmsöhbətlərlə" danışa bilər. Görünməz həmsöhbətlərlə danışıq şizofreniya, şizoaffektiv pozuntu, alkoqol deliriyası və digər psixi pozuntularda rast gəlinir.
Öz-özü ilə səslə danışmaq ilk dəfə Lev Vıqotski (1934-1986) və Jan Piaje (1959) tərəfindən tədqiq edilmişdir. Son 30 il ərzində öz-özü ilə danışıq yenidən tədqiqatçıların diqqətini cəlb etmişdir.[12]
↑Azmitia, M. Diaz, R.M.; Berk, L. E. (redaktor). Private speech: From social interaction to self-regulation. Hillsdale, NJ: Erlbaum. 1992. 101–122. ISBN0-8058-0886-8.
↑Deniz, C. B. (2001a, April). History of research methods in private speech. Session presented at the annual meeting of the National Council on Measurement and Evaluation, Seattle, WA.
↑Юдовская А. Я., Баранов П.Я, Ванюшкина Л. М. История. Мир в новое время. Учебник для 9 класса средней школы. — СПб.: Специальная литература, 1996. — С. 91.