Ümumdünya İnformasiya Cəmiyyəti Sammiti

Ümumdünya İnformasiya Cəmiyyəti Sammiti (ing. World Summit on the Information Society) — 2003-cü ildə Cenevrədə və 2005-ci ildə Tunisdə keçirilən İnformasiya və Kommunikasiya Texnologiyaları və İnformasiya Cəmiyyətinə dair iki mərhələli bir zirvə. Məqsədlərdən biri də yoxsul ölkələrdə İnternetə giriş imkanlarını genişləndirərək rəqəmsal uçuruma son qoymaqdır. Bu konfranslarda Ümumdünya Telekommunikasiya və İnformasiya Cəmiyyəti Günü tətil elan edildi^[1].

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

1998-ci ildə Minneapolisdə keçirilən BTİ-nin Səlahiyyətli Konfransında bir Tunis təklifindən sonra, BTİ İnformasiya Cəmiyyəti Sammitinin çağırılması barədə 73 saylı Qərarı təsdiqlədi və BMT-yə təqdim etdi. 2001-ci ildə zirvənin 2 mərhələdə keçirilməsi qərara alındı: 10-12 dekabr 2003-cü il Cenevrədə və 16-18 noyabr 2005 Tunisdə. 21 dekabr 2001-ci il tarixində BMT Baş Məclisi^[2], Minilliyin Bəyannaməsi və Minilliyin İnkişaf Məqsədləri ilə əlaqələndirilərək İnformasiya Cəmiyyəti Sammiti haqqında 56/183 saylı qətnaməni təsdiqlədi^[3].

2003-cü ildə Cenevrədə 175 ölkədən nümayəndələr İnformasiya Cəmiyyətinin Qurulmasına dair Bəyannamə qəbul etdilər. Planlara görə, 2015-ci ilədək dünya əhalisinin 50% -i İnternetə çıxışı olmalı idi. İnternetin tənzimlənməsi və bu prosesin maliyyələşdirilməsi məsələləri həll olunmamış qaldı^[4]. İnternet İdarəetmə üzrə İşçi Qrupu yaradıldı^[5].

Tunis sammiti, 2005[redaktə | mənbəni redaktə et]

İkinci mərhələ 16-18 noyabr 2005-ci il tarixlərində Tunis şəhərində baş tutdu. Nəticədə Tunis Öhdəliyi və İnformasiya Cəmiyyəti üçün Tunis Gündəmi və İnternet İdarəetmə Forumunun yaradılması barədə razılaşma oldu^[6].

APC, Ümumdünya İnformasiya Cəmiyyəti Sammitində İnternet idarəetmə prosesində fəal iştirak etdiyini bildirdi. Orada deyilir: Bu nişana əsasən və İnternet İdarəetmə üzrə WSIS Vətəndaş Cəmiyyəti Qrupunun üzvləri də daxil olmaqla digər tərəfdaşlarla əməkdaşlıqda APC, 2005-ci ilin noyabrında Tunisdə keçiriləcək son zirvədən əvvəl İnternet rəhbərliyi üçün bir sıra tövsiyələr hazırladı. APC aşağıdakı beş sahənin hər birində konkret fəaliyyət təklif etmişdir:

İnternet İdarəetmə Forumunun yaradılması;
ICANN-i DNS idarəçiliyi üzərində tam səlahiyyətli və hökumətdə, özəl sektorda və vətəndaş cəmiyyətində maraqlı tərəflər qarşısında müvafiq hesabatlılığa malik bir qlobal təşkilata çevirmək;
İnternetə tətbiq olunan əsas hüquqların beynəlxalq hüquqda qanuni olaraq məcburi olmasını kodlaşdıran İnternet idarəçiliyi və ümumdünya insan hüquqları haqqında çoxtərəfli bir konvensiyanın təşəbbüsü, xüsusilə İnsan Hüquqları Bəyannaməsinin İnternetə xas müddəalarına, məsələn fikir, birlik və gizlilik azadlığı ifadələri.
İnternetə giriş universal və əlverişlidir. APC iddia etdi: “İnternet ayrı-seçkilik etmədən açıq və hamı üçün açıq olmalıdır ki, qlobal bir ictimai məkandır. Buna görə İnternet qlobal bir ictimai infrastruktur kimi nəzərdən keçirilməlidir. Bu baxımdan, İnternetin bəşəriyyətin ortaq irsi və ona çıxış konsepsiyası ilə əlaqəli qlobal bir ictimai mal olduğunu və ictimai maraqlara cavab verdiyini və bərabərliyə qlobal bir ictimai öhdəlik olaraq çatdırılmalı olduğunu qəbul edirik. ”^[7].
İnternet inkişafına dair qlobal dövlət siyasət forumlarında “inkişaf etməkdə olan” ölkələrin iştirakının artırılması ilə əlaqədar “inkişaf etməkdə olan” ölkələrdə potensialın artırılmasına dair tədbirlər.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ "United Nations Department of Economic and Social Affairs". Public Administration and Development Management. United Nations Department of Economic and Social Affairs. 9 July 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 April 2016.
↑ Report of the World Summit on the Information Society (PDF). Document A-60-687 (Hesabat). UN General Assembly. 16 March 2006. səh. 3. İstifadə tarixi: 12 September 2007.
↑ Henrik Spang-Hanssen. Public International Computer Network Law Issues DJØF Forlag 2006 ISBN 978-87-574-1486-8
↑ Rebecca MacKinnon. Consent of the Networked: The Worldwide Struggle For Internet Freedom. Basic Books. 31 January 2012. 203–204. ISBN 978-0-465-02442-1. İstifadə tarixi: 13 April 2012.
↑ "Funding of WSIS-2004" Arxivləşdirilib 2015-07-11 at the Wayback Machine, World Summit on the Information Society, International Telecommunications Union, 26 June 2006. Retrieved 20 October 2013.
↑ Report on the WSIS Stocktaking 2012 Arxivləşdirilib 2015-08-13 at the Wayback Machine, Version 1.1 (2012), World Summit on the information Society, International Telecommunications Union (ITU). Retrieved 20 October 2013.
↑ "WSIS Implementation By Action Line". World Summit on the Information Society, International Telecommunications Union (ITU). 26 March 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 March 2012.