İntellektualizm

Sokrat

İntellektualizm — intellektin istifadəsini, inkişafını və həyata keçirilməsini vurğulayan və intellektualın şüurunun həyatı ilə eyniləşdirilən psixi perspektiv.[1] Fəlsəfə sahəsində intellektualizm termini dünyanın xarakteri haqqında tənqidi düşüncənin iki üsulundan birini göstərir: yalnız ağıldan əldə edilən bilik olan rasionalizm və yalnız hiss təcrübəsindən əldə edilən bilik olan empirizm. Hər bir intellektual yanaşma dünyanın xarakterini "nədir" əvəzinə "nə olmalıdır" haqqında sübutları görməməzliyə vuran, səhv salan və ya təhrif edən səhvləri aradan qaldırmağa çalışır.[2]

Sosiologiya sahəsində intellektualizm termini həm də intellektual insanların "düşünməyə həddən artıq diqqət yetirməsi" (məqsədin təkbaşınalığı) ilə bağlı sosial cəhətdən mənfi məna kəsb edir və bununla da "məhəbbət və hissin olmaması"nı (emosional soyuqluq) göstərir.[3] Üstəlik, iyerarxik intellektualizm zəkanı təşkil edən zehni qabiliyyətlərin baş verdiyini və ümumidən xüsusiyə qədər bir iyerarxiyada düzüldüyünü irəli sürən bir zəka nəzəriyyəsidir, məsələn IQ testi.[4]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Merriam-Webster". 2007-12-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-19. (Definition)
  2. ↑ James, William. Some problems of philosophy. Cambridge (Mass.) London: Harvard university press. səh. 221. ISBN 978-0-674-82035-7.
  3. ↑ "Encarta". 2003-05-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. (Definition)
  4. ↑ "APA Dictionary of Psychology". American Psychological Association. 26 May 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2022.