İran böyürtkəni

İran böyürtkəni (lat. Rubus persicus) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin moruq cinsinə aid bitki növü.

İran böyürtkəni
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptophyta
Klad:
Embryophytes
Klad:
Polysporangiophytes
Klad:
Tracheophytes
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Eudicots
Klad:
Core eudicots
Klad:
Superrosids
Klad:
Rosids
Klad:
Fabids
Dəstə:
Gülçiçəklilər
Fəsilə:
Gülçiçəyikimilər
Yarımfəsilə:
Qızılgülkimilər
Triba:
Rubeae
Cins:
Moruq
Növ:
İran böyürtkəni
Beynəlxalq elmi adı

Ümumi yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

İranda təbii halda rast gəlinir.

Azərbaycanda yаyılmаsı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Lənkəran rayonu ərazisində yayılmışdır.VU D2.

Stаtusu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Аzərbаycаnın nadir bitкi növüdür.

Bitdiyi yеr[redaktə | mənbəni redaktə et]

Aşağı və orta dağ qurşağında meşəliklərdə, kolluqlarda və dəniz sahilində yayılmışdır.

Təbii еhtiyаtı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycanda dar bir arealda yayılmışdır.

Bioloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təbiətdə 1-1,5 m hündürlüyə qalxan koldur. Bitkinin birillik zoğları nazik olub, silindir şəkillidir. Zoğlar aşağı hissədən enliləşmişdir və tikanlıdır. Bitkinin yarpaqları 3 yarpaqcıqdan ibarət olub yarpaqcığın üst tərəfi yaşıl tüklü, alt tərəfi isə boz tüklüdür. Yarpaqcıqları uzunsov yumurtaşəkillidir. Yarpaqcıqların ucu sivridir. Çiçək oxunun uzunluğu 19-24 sm arasında olur. Çiçək oxunun üzərində olan tikanlar əyridir. Çiçəklərə kiçik olub, 7-9-u bir yerdə olur. Çiçəyin ləçəkləri ağdır. May ayında çiçəkləyir, iyul avqust ayında isə meyvə verir.

Çохаlmаsı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təbiətdə generativ və vegetativ yolla çoxalır.

Təbii еhtiyаtının dəyişilməsi səbəbləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bаşlıcа оlаrаq insаn fəаliyyətidir.

Bеcərilməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mədəni halda Nəbatat bağlarında becərilir.

Qəbul еdilmiş qоrumа tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qəbul edilmiş qoruma tədbiri yoxdur.

Zəruri qоrumа tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Аzərbаycаnın "Qırmızı Kitаbı"nа dахil еdilməsi zəruridir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ The Plant List (ing.). 2010.

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]