İrek Zaripov

İrek Ayratoviç Zaripov (başq. Ирек Айрат улы Зарипов, rus. Ирек Айратович Зарипов; 27 mart 1983, Sterlitamak, Başqırd MSSR) — Rusiya xizəkçi və biatlonçusi. Rusiya Əməkdar İdman Ustası[1], 2010-cu ildə Vankuverdə keçirilən Paralimpiya Qış Oyunlarının dördqat çempionu.

İrek Zaripov
başq. Ирек Айрат улы Зарипов
rus. Ирек Айратович Зарипов
Şəxsi məlumatlar
Vətəndaşlığı
Doğum tarixi 27 mart 1983(1983-03-27) (41 yaş)
Doğum yeri
İdman növü Biatlon
Məşqçisi A. A. Qumerov
S. R. Qumerov
Medallar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İrek Zaripov 27 mart 1983-cü ildə Sterlitamak şəhərində anadan olmuşdur.[2] Valideynlərinin adları Ayrat Qabdulhamatoviç və Vəsilə Mustafinovna Zaripovlar idi, onlar kərpic zavodunda işləyirdilər.[3][4]

Məktəbdə İrek xizək və basketbola həvəs göstərirdi, futbol oynayır, boks və güləşlə məşğul olurdu.[5]

2000-ci ildə 17 yaşında ağır qəzaya düşdü: motosiklet sürərkən 9 tonluq "MAZ" avtomobilinə çırpıldı; xəstəxanaya çatdırıldıqdan sonra ayağlarını də amputasiya etdilər. Bundan sonra praktiki olaraq iki il hərəkət etmədi, amma sonra fiziki formasını bərpa etməyə başladı. Əlil olmasına baxmayaraq, peşə liseyi və Başqırdıstan İqtisadiyyat və Hüquq Kollecini bitirdi.[4][5] Məşqlərini "İdel" idman kompleksində başladı, ilk məşqçisi F. N. Qabdullin idi.[2]

İrek özünü atletika və ağır atletika, üzgüçülük, stolüstü tennis kimi müxtəlif idman növlərində sınadı. 2004-cü ildə o, Başqırdıstan Respublikasının Atletika üzrə Milli Komandasının üzvü oldu; Rusiya çempionatında xizək sürmə və biatlon üzrə baş məşqçi İrina Qromova ilə tanış oldu, hansı ki İrekə Başqırdıstanın məşhur məşqçisi Salavat Qumerova müraciət etməyə məsləhət gördü. Qumerov İreki xizək yarışlarında iştirak etməyə hazırlamağa başladı.[5] Əmir Qumerov də onun məşqçisi olmuşdur.[6]

2005-ci ildən etibarən İrek Zaripov Başqırdıstan Respublikası Ali İdman Ustalığı Məktəbinin tərkibində çıxış edir. Elə həmin il Rusiya Paralimpiya komandasının milli komandasına daxil edildi.[2] Növbəti il 2006-cı ildə Turində keçirilən Qış Paralimpiya Oyunlarında iştirak etdi və burada 7,5 km məsafəlik biatlon yarışında 4-cü yeri tutdu.[4][5] Vankuverdə keçirilən Paralimpiya Qış Oyunlarında 4 qızıl medal qazanaraq karyerasının ən böyük zəfərini yaşadı: 2.4 km (təqib yarışı) və 12.5 km məsafələrdə biatlon üzrə və 15 km və 10 km məsafələrdə xizək sürmək üzrə; 1 km məsafədə xizək sürmə yarışlarında isə gümüş medal qazandı.[5] 2010-cu ilin iyun ayında İrek Zaripov 3-cü Dünya Başqırdlar Qurultayında Sterlitamak şəhərini təmsil etmişdir.[7]

İdman nailiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 1 Qızıl — 2009 Rusiya çempionatı - 1-ci yer (5 km)
  • 3 Bürünc — 2009 Dünya çempionatı — 2-ci yer
  • 1 Qızıl — 2010 Qış Paralimpiya Oyunları — 1-ci yer (biatlon, 2, 4 km fərdi şəkildə təqib yarışları)
  • 1 Qızıl — 2010 Qış Paralimpiya Oyunları — 1-ci yer (xizək yarışları, 15 km)
  • 1 Qızıl — 2010 Qış Paralimpiya Oyunları — 1-ci yer (biatlon, 12,5 km)
  • 1 Qızıl — 2010 Qış Paralimpiya Oyunları — 1-ci yer (xizək yarışları, 10 km)
  • 3 Bürünc — 2010 Qış Paralimpiya Oyunları — 2-ci yer (xizək yarışları, 1 km)
  • 3 Bürünc — 2014 Qış Paralimpiya Oyunları— 2-ci yer (xizək yarışları, 15 km)

2010-cu ildən o, dayaq və hərəkət sistemimdə zədəsi olan Rusiya Əlillər Bədən Tərbiyəsi və İdman Federasiyasının Birinci Vitse-Prezidenti oldu.

Ailəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İrek Zaripov ailəlidir; həyat yoldaşının adı Yelena Yevgeniyevna Zaripovadır.[4] 21 mart 2008-ci ildə onların Aynur adında oğlu, 2010-cu ilin payızında isə Diana adında qızı oldu.

Mükafatları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 4-cü dərəcəli Vətənə xidmətə görə orden (26 mart 2010-cu il)[8]
  • Vətənə xidmətə görə ordeninin 1-ci dərəcəli medalı (17 mart 2014-cü il)[9]
  • Rusiya Əməkdar İdman Ustası[1]
  • Başqırdıstan Respublikasına xidmətə görə ordeni (2010-cu il)[10]
  • Başqırdıstan Respublikasının fəxri fərmanı (24 aprel 2006-cı il)[11]
  • "İlin Rusiyalısı" (rus. «Россиянин года») (2011-ci il)[12]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 "Приказ от 5 апреля 2010 года № 32-нг «О присвоении почётного спортивного звания "Заслуженный мастер спорта России"»" (PDF). 2012-04-20 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2010-06-27.
  2. ↑ 1 2 3 "Участники Зимних Паралимпийских игр в Турине из Башкортостана". // Сайт rbb.ucoz.ru. 2016-02-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-03. (#apostrophe_markup)
  3. ↑ Першин, Олег.  "С возвращением, Ирек!". // Официальный сайт администрации городского округа «Город Стерлитамак». 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-03. (#apostrophe_markup)
  4. ↑ 1 2 3 4 Хесина, Виктория. . «А Ирек-то наш золотой!» Паралимпийские игры в Сочи: цена побед Зарипова // Аргументы и факты. № 10 (1739) за 5 марта. 2014. 52—53.  (Yoxlanılıb 3 noyabr 2015)
  5. ↑ 1 2 3 4 5 Ирек Зарипов (PDF) // Советская молодёжь. № 16 (7401) за 21 апреля. 2010. 6.  (Yoxlanılıb 3 noyabr 2015)
  6. ↑ "Президентская благодарность тренеру". 2017-09-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-08.
  7. ↑ Вахит Рахматович Абдрахимов, глава администрации городского округа «город Стерлитамак», о делегации Стерлитамака на III Всемирном курултае башкир // Республика Башкортостан. № 116 за 15 июня. 2010.  (Yoxlanılıb 7 noyabr 2015)
  8. ↑ "Указ Президента Российской Федерации от 26 марта 2010 года № 373 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»". // Официальный сайт Президента России. 2016-06-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-02.
  9. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 17 марта 2014 года № 144 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» Arxiv surəti 3 fevral 2016 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2016-02-03 at the Wayback Machine
  10. ↑ "Президент Башкортостана Муртаза Рахимов наградил Ирека Зарипова и Кирилла Михайлова". 2020-12-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-08.
  11. ↑ "М. Г. Рахимов подписал указы о награждении спортсменов-олимпийцев". 2020-06-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-08.
  12. ↑ "«Россиянин года» на сайте Российской Академии бизнеса и предпринимательства". 2013-05-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-08.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]