İsrail–Tailand münasibətləri

İsrail–Tailand münasibətləri — İsrail və Tailand arasında diplomatik və mədəni əlaqələr. Hər iki ölkə 1954-cü ilin iyun ayından etibarən rəsmi münasibətlər qurmuşlar. İsrailin Banqkokdakı səfirliyi 1958-ci ildə açılmışdır[1]. 1996-cı ildən bəri Tailandın Təl-Əvivdə bir səfirliyi fəaliyyət göstərir[2]. 2014-cü ildə Tailand və İsrail ikitərəfli diplomatik münasibətlərin 60 illiyini qeyd etdilər.

İsrail–Tailand münasibətləri
İsrail və Tailand
 İsrail  Tailand
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

28 dekabr 1972-ci ildə Qara Sentyabr Fələstin terror təşkilatının dörd üzvlü bir qrupu, Banqkokdakı İsrail səfirliyinə girib səfiri və bir neçə qonağını girov götürdü. Tailand hökumətinin iki üzvü, Dauee Çullasapya və Çatiçai Çoonhavan, daha sonra 1988-ci ildə Xarici İşlər Naziri və daha sonra Baş Nazir olmuş, habelə Misirin Taylanddakı səfiri Mustafa El Assaui girovların sərbəst buraxılması barədə danışıqlar apardılar. Terrorçuların Qahirəyə uça biləcəyinə zəmanət olduqlarını bildirdilər. O dövrdə İsrailin baş naziri olan Qolda Meir Tailand hökumətini diplomatik istedadı və münaqişəni qansız həll etdiyi üçün yüksək qiymətləndirdi[3].

2004-cü ilin yanvar ayında Şahzadə Maha Çakri Sirindhorn, Xon Kanq Universitetində yüksək məhsuldarlıq əldə etmək üçün İsrail-Tailand ortaq bir müəssisə açdı. Bu ölkədə Tailand-İsrail Ticarət Palatası, Tailand-İsrail Dostluq Fondu və daimi yaşayan kiçik bir israilli icma da vardır[4]. 2011-ci il daşqınlarından sonra İsrail su mütəxəssislərini Tailanda göndərdi. Şahzadə Çulabhorn Mahidal iki ölkə arasında elmi əməkdaşlığın inkişafı proqramında iştirak edir. 2012-ci ildə hər iki ölkə ticarət müqaviləsi imzaladı. Tailandın İsraildəki səfiri hazırda Cukr Boon Lonqdır. İsrailin Taılanddakı səfiri isə Şimon Rodeddir[5].

Əməkdaşlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]

2018-ci ilin iyul ayında İsrailin krallığındakı səfiri Meir Şlomo, Tham Luang mağarasında məktəblilərin xilas edilməsi üçün əməliyyat keçirildiyi Khun Nam Nang Milli Qoruğuna baş çəkdi. Səfir Şlomo vəziyyəti qiymətləndirmək və İsrailin verə biləcəyi yardım miqdarı məsələsini həll etmək üçün İsrail hökumətinin başçısı Benyamin Netanyahu adından oraya gəldi[6]. Son 30 ildir Tailandda yaşayan bir israilli, 53 yaşlı Rafael Aruş və oğlu xilasetmə əməliyyatına kömək edən könüllülərdən biri oldu[7][8].

2019-cu ilin fevral ayında 20 yüksək vəzifəli məmurdan ibarət Tailand nümayəndə heyəti (Tayland Səhiyyə Nazirliyinin Baş direktoru və onun rəhbərliyinin digər iki nümayəndəsi, habelə dövlət dərman idarəsinin tam rəhbərliyi) böyüməkdə olan tibbi sirr təcrübəsini öyrənəcək və ölkələr arasında əməkdaşlıq imkanlarını qiymətləndirmək üçün İsrailə səfər etdi. Bu sahədə olan işlərlə əlaqədar 2019-cu ilin əvvəlindən etibarən Tailandda marixuananın tibbi və tədqiqat məqsədləri üçün istifadəsi qanuni elan edildi[9].

Hərbi əməkdaşlıq[redaktə | mənbəni redaktə et]

2018-ci ilin iyul ayında İsrail Aeronautics şirkəti tərəfindən Taylanda Dominator UPA-ın tədarükü üçün 30 milyon dollar məbləğində ikitərəfli müqavilə imzalanmışdır[10][11].

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Israel embassy in Bangkok". 2012-03-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-02.
  2. ↑ "Thai embassy in Tel Aviv". 2020-08-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-02.
  3. ↑ King Bhumibol Adulyadej: A Life's Work, Editions Didier Millet, 2012, səh. 126
  4. ↑ "The Virtual Jewish History Tour: Thailand". Jewishvirtuallibrary.org. 2016-11-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-02.
  5. ↑ "Peres talks globalization, scientific cooperation with five new ambassadors, Jerusalem Post". 2013-05-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-03.
  6. ↑ Посол Израиля в Таиланде побывал возле пещеры, в которой заперты дети Arxivləşdirilib 2022-08-11 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il
  7. ↑ More rain feared as Thai rescuers plan how to extract boys from flooded cave Arxivləşdirilib 2021-06-24 at the Wayback Machine, Reuters
  8. ↑ Израильтяне участвуют в операции по спасению подростков, застрявших в пещере в Таиланде Arxivləşdirilib 2022-03-27 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il
  9. ↑ Таиланд прислал в Израиль высокопоставленных чиновников изучать методы выращивания марихуаны Arxivləşdirilib 2022-08-11 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il
  10. ↑ Aeronautics поставит Таиланду БПЛА на $30 миллионов Arxivləşdirilib 2022-03-31 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il
  11. ↑ תוך כדי חקירה: אירונאוטיקס תמכור לצבא תאילנד מל"טים ב-30 מיליון דולר Arxivləşdirilib 2021-01-24 at the Wayback Machine, Calcalist