Ələddin Quliyev
Ələddin Musa oğlu Quliyev(30 iyul 1927, Gəncə – 1983, Bakı) — kimya elmləri doktoru (1967), professor (1968), Azərbaycan SSR EA-nın həqiqi üzvü (1980).[1][2]
| Ələddin Quliyev | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 30 iyul 1927 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1983 |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | kimya |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adları | |
| İş yerləri |
|
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
 |
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ələddin Quliyev 1927-ci il iyulun 30-da Gəncə şəhərində anadan olub. Ali təhsilini 1949-cu ildə Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetində Mühəndis-kimyaçı texnoloq ixtisası üzrə bitirib.[1][2]
Elmi fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ələddin Quliyev 1955-ci ildə kimya üzrə fəlsəfə doktoru və 1967-ci ildə kimya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi, 1968-ci ildə professor elmi adını alıb. 1972-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü, 1980-ci ildə isə həqiqi üzvü seçilib. Alim 300-ə yaxın elmi əsərin, o cümlədən 5 monoqrafiya, 70 müəlliflik şəhadətnaməsinin və patentin müəllifidir. O, dəfələrlə Beynəlxalq və Ümumittifaq konqres və simpoziumlarda iştirak edib. Ələddin Quliyevin rəhbərliyi ilə 15 fəlsəfə doktorluğu dissertasiyası müdafiə edilib.[1][2]
Ələddin Quliyevin elmi fəaliyyəti əsasən neft və qazın kimyəvi emalı nəzəriyyəsi və texnologiyası məsələlərinə həsr edilib. Onun rəhbərliyi ilə hərəkət edən sorbent təbəqəsində maye karbohidrogenlərdən normal parafinlər alınması texnologiyası hazırlanıb, çoxkomponentli qaz sistemlərini fasiləsiz adsorbsiya-xromotoqrafiya üsulu ilə ayırmanın nəzəri əsasları müəyyənləşdirilib. O, hidrogen qazlarının qurudulması, təmizlənməsi, emalı və nəqlə hazırlanmasında istifadə olunan metil spirtinin tutulması və regenerasiyasına dair təklif verib, qazları təmizləmək, qurutmaq və tərkib hissələrinə ayırmaq üçün fasiləsiz adsorbsiya üsulunu işləyib hazırlayıb. Onun sintez etdiyi "ВНИПИ-ГАЗ-1" tipli aşqar növü qaz emalı qurğularında köpüklənmənin qarşısını alır.[1][2]
Alimin rəhbərliyi ilə aparılan elmi tədqiqatlar keçmiş SSRİ qaz sənayesinin elmi-texniki inkişafının istiqamətlərini müəyyənləşdirərək nəticədə yeni adsorbentlər, səthi-aktiv maddələr, korroziyaya qarşı aşqarlar, polimer kompozisiyaları, köpüklənmənin qarşısını alan reagentlər, kombinə xassəsinə malik uducular işlənib hazırlayıb və respublikada, Orta Asiyada, Ukraynada, Orenburqda, Uzaq Şərqdə tətbiq edilib. Onun rəhbərliyi ilə adsorbsion-katalitik proses işlənib hazırlanıb və onun vasitəsi ilə qazların tərkibindəki kükürdlü birləşmələrdən sərbəst kükürd alınıb.[1][2]
Əmək fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ələddin Quliyev 1959-1965-ci illərdə Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunda laboratoriya müdiri, 1965-1974-cü illərdə Ümumittifaq Elmi Tədqiqat Qaz İnstitutunun (ÜETQİ) Azərbaycan filialının direktoru və 1974-1979-cu illərdə ÜETQİ əsasında yaradılmış Təbii Qazın Nəqlə Hazırlanması və Emalı üzrə Ümumittifaq Elmi Tədqiqat və Layihə İnstitutunun direktoru olub. O, 1979-1983-cü illərdə ADNA-da yeni yaratdığı kafedra müdiri vəzifələrində çalışıb.[1][2]
Vəfatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Akademik Ələddin Quliyev 1983-cü ildə Bakıda vəfat edib.[1][2]
Təltif və mükafatları
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ələddin Quliyev "Qaz sənayesinin əlaçısı" döş nişanı, Qaz sənayesinin "Fəxri işçisi" adına layiq görülüb, "Şərəf nişanı" ordeni, Azərbaycan Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif olunub.[1][2]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 "Quliyev Ələddin Musa oğlu" (Azərbaycan). science.gov.az. 17-09-2021 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 "QULİYEV ƏLƏDDİN MUSA OĞLU" (az.). nkpi.az. 2016-08-15. 2019-08-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-08-18.