ABŞ–Qazaxıstan münasibətləri

Qazaxıstan-ABŞ əlaqələri — Qazaxıstan və ABŞ arasında iki tərəfli münasibətlər. İki tərəfli əlaqələrin əsası 1991 ildə qoyulmuşdur.

Qazaxıstan-ABŞ münasibətləri
ABŞ və Qazaxıstan
 ABŞ  Qazaxıstan
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]

Nursultan Nazarbayev və Corc Buş
  • 25 dekabr 1991-ci ildə ABŞ Qazaxıstanı müstəqilliyini tanıyan üçüncü ölkədir (Türkiyə və RF).
  • Birləşmiş Ştatlar Qazaxıstanda ilk səfirlik açan ölkə olmuşdur[1]. İlk səfirlik 1992-ci ilin yanvarında Alma-Atada fəaliyyətə başlamışdır. Sonradan səfirlik Astanaya köçürülmüşdür. Müstəqliyin hazır ki, illərində iki ölkə arasında konstruktiv iki tərəfli əlaqələr qurulmuşdur.

Hərbi əlaqələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

2003-cü ildən Qazaxıstanda «Çöl qartalı» Amerikan-Qazax hərbi təlimləri keçirilir. «Çöl qartalı-2015» təlimində ABŞ, Böyük Britaniya, Qırğızıstan, Tacikistan, həmcinin ilk dəfə olaraq Əfqanıstan, Nepal və Türkiyə belə iştirak etmişdir.[2]

2003-cü ildə Qazaxıstan İraqa 27 hərbi mühəndis göndərmişdir. Ümumilikdə isə burada 290 qazax hərbçi qulluq etmişdir.

Qazaxıstan Xaroci işlər nazirliyinin sözlərinə görə: «Qazaxıstan ABŞ-nin Mərkəzi Asiyada təhlükəsizlizliyə qarşı mübarizə və stabilləşmə sahəsində işləri öz özərinə götürmüşdür.» [3]

Kazbat və Kazbriq adlı dəstələr təşkil edilmişdir ki, onlar daim ABŞ və NATO qüvvələri ilə birgə təlimlərdə olur[4]

İqtisadi əlaqələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

2012-ci ilə olan investorların yatırdığı vəsait mld. dollar:

  • Qərb ölkələri - 118,0
  • Çin - 18,2
  • Rusiya - 5,2

[5]

2012-ci ilə Qazaxlstandan çıxarılan pullar mld. dollar:

  • ABŞ - 45,0
  • Böyük Briyaniya - 16,8
  • Niderland - 16,2
  • Almaniya - 7,6
  • Fransa - 6,3
  • Avstriya - 3,4
  • İsveçrə - 3,3
  • Kanada - 3,1

2011-ci il məlumatına görə Qazaxıstan Amerikanın 78-ci iri ticarət ortağıdır. Burada illik ticarət dövrüyəsi 2,5 mld təşkil edir. 2011-ci ildə ABŞ Qazaxıstan iqtisadiyyatına 9,6 mld dollsr pul yatırmışdır. Bu isə bir il öncəki rəqəmlərdən 23,9 % çoxdur. Bu yatırımlar əsasən neft-qaz, telekomumikasiya və energetika sahələrinə yönləndirilmişdir.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "CA-NEWS: США поддерживает решение Казахстана о проведении широмасштабных реформ - Джордж Крол, посол США в РК (интервью)". 2015-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-09.
  2. ↑ "ТАСС: Армия и ОПК - В Казахстане завершилась активная фаза миротворческих учений "Степной орел - 2015"". 2015-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-09.
  3. ↑ "Peacekeeping Operations in Iraq | Kazakhstan". 2017-05-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-09.
  4. ↑ "KAZBAT participates in Steppe Eagle 2014 exercise in Germany (PHOTOS)". 2015-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-09.
  5. ↑ "Нацбанк раскрыл главных инвесторов Казахстана. Рынки. Tengrinews.kz". 2014-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-09.