Adi göy arıquşu

Adi göy arıquşu (lat. Cyanistes caeruleus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin sərçəkimilər dəstəsinin arıquşları fəsiləsinin göy arıquşu cinsinə aid heyvan növü.

Adi göy arıquşu
Elmi təsnifat
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Aləm:
Yarımaləm:
Tipüstü:
Sinif:
İnfrasinif:
Klad:
Yarımdəstə:
İnfradəstə:
Fəsilə:
Növ:
Adi göy arıquşu
Beynəlxalq elmi adı

Xarakterik morfoloji əlamətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Papağı, qanadları və quyruğu mavi rəngdə, beli yaşıl, alnı və yanaqları ağ, döşü və qarın hissəsi ağdır. Dişi fərdlər erkəklərdən bir qədər kiçikdir[3][4][5][6].

Kateqoriyası və statusu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxsaylıdır.

AvropaAsiyada yayılıb. Azərbaycanda isə Kür-Araz ovalığında, dağ–meşə qurşağında, ağac və kolluqlarda, bağlarda yayılıb[3][4][5][6].

Növdaxili müxtəlifliyi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Politipik növdür. Dünyada 15, Azərbaycanda isə 2 yarımnövü (P. с. caeruleus, Linn, 1758; P.c. Satunini Zarudny, 1908) yayılıb[3][4][5][6].

Yaşayış yeri və həyat tərzi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dendrofil quşdur. Seyrək və xırda meşəliklərdə, kolluqlarda, bağlarda, çayboyu ərazilərdə yaşayır. Nəsilvermə dövründə cüt–cüt yaşayır. Ovetmə ərazisi 3000–7000 m²-dir[3][4][5][6].

Entomofaqdır. Bəzi hallarda bitkilərin toxumları ilə qidalanır. Yemi ağaclardan, kolluqlardan, yerdən və otların arasından əldə edir.

Təbii düşmənləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycanda məlum deyil.

Cinsi statusu və çoxalma xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Monoqamdır. İldə 2 dəfə yuvalayır. Ağac koğuşlarında yuva qurur, I yuvada 9–12 yumurta, II yuvadakı yumurtaların sayı 6-8-ə qədər olur. Kürtyatma 12–14 gün çəkir. 16-18 gündən sonra balalar yuvanı tərk edir[3][4][5][6].

Növün fenologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Lələkdəyişmə bir qədər gec başlayır, sentyabrdan oktyabrın əvvəllərinə kimi.

Bir yaşında cinsi yetişkənliyə çatır. Fərdi inkişafı rüşeym, bala, yuvinal və yetkin formalardan ibarətdir.

Reproduktivliyi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İldə 2 dəfə çoxalır, I dəfə 9-12, II dəfə isə 6-8 yumurta verir[3][4][5][6].

Xromosom göstəriciləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Məlum deyil

Sayı və limit faktorları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Limit faktoru kimi bu quşların yuvalama və yaşayış yerlərinin təbii fəlakətin və antropogen amillərin təsirlərinə məruz qalmasıdır.

Biosenozdakı rolu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxalma dövründə zərərli həşəratların və onların sürfələrinin tələf edilməsində xeyirlidir.

İnsan həyatında rolu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Estetik və elmi əhəmiyyətlidir.

Qəbul olunmuş və qəbul edilməsi vacib mühafizə tədbirləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Avropa mühafizə statusuna və Bern konvensiyasına daxildir.

Növün qeydiyyat göstəriciləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Elmi fondlarda kolleksiyası saxlanır. Muzeylərdə nümayiş etdirilir.

  1. Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1999.
  2. IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
  3. 1 2 3 4 5 6 Q.T. Mustafayev. N.A. Məhərrəmova. Ornitologiya. Çaşıoğlu, 2005, 316 s.
  4. 1 2 3 4 5 6 D.Q. Tuayev. Azərbaycan quşlarının kataloqu, Bakı, 2000, s. 179–180.
  5. 1 2 3 4 5 6 Л.А. Портенко. Птицы СССР. Ч. III. М.: 1954, ст. 104-106.
  6. 1 2 3 4 5 6 Г.Н. Симкин. Певчие птицы. М.: 1990, ст. 352–362.