Albıs - Türk mədəniyyətində cadugər. Albız, Albas, Alpas və monqolcada Almas, Anadoluda "Alkarısı" olaraq da bilinər. Albastıya səbəb olan qırmızı rəngli pis varlıq. Çirkin, saçları dağınıq, gözləri qanlı, uzun dırnaqlı, uzun boylu, çox qüvvətli olaraq təyin olunar. Dəvəylə güləşə biləcək qədər uzun olduğu deyilər. Qırmızı paltarlar geyər. Bəzi əfsanələrdə bir küpün içinə girərək orada yaşayır. Bəzən də çay kənarlarındakı kimsəsiz bölgələrdə və ya boş ağac kovuklarında yaşadığı deyilər. İri gözlüdür. Çox çox sayda ağır, dəmir bəzək vardır. Ən sevdiyi şey atların yalını hörməkdir. Tutmaq üçün paltarına və ya özünə iri bir iynə saplamaq lazımdır. Dəmirdən və dəmirçi qorxar. Lohusalara müsəllət olar və ölümlərinə səbəb olar. Qorunmaq üçün zahıların otaqlarında dəmir əşya alınır. Pislik etməkdən zövq alar. Etdiyi pisliklər albasmak təbiri ilə izah edilər. Ayaqları tərs olaraq təsvir edilir. Onunla danışan kam nə desə tərsini edər. Quyuya girərək itər. Bəzən də iynə batırılınca su olub bir quyuya doğru axar. uzun boylu, uzun barmaq və dırnaqlı, dağınıq saçlı, yağlı bədənli, əl və ayaqları kiçik, bir dodağı yerdə, bir dodağı göydə, çılpaq gəzən, döşlərindən birini geriyə atmış, təpəsində gözü olan çox çirkin, al köynək geyən bu varlıq Muğlada dənizdən çıxan və yalqız uşaqları oğurlayaraq dalğaların dibindəki evinə aparan bir qadın olaraq təsvir edilir. Gökçe Muncuk (Mavi Muncuq)dan çox qorxar, ki, gözmuncuğu anlayışının kökündə bu anlayış var. Monqolca mənası küp içinə girməyi də ehtiva edər. Buna bağlı olaraq küpləri içində saxlandığı fikri də var. Ağzında sehrli bir daş olan bir quş qılığına girə bilər. Öləcəyini anladığında özünü yaralar və axan qanından bir müddət sonra yeni bir Albıs doğular. Çeçen dilinə "Almaz" olaraq keçmişdir. Türklərdəki "Hal Ana" və Monqol "Gal Ana" (Atəş Ana) tamlamasıyla də əlaqəlidir. Şumerlerdeki Al Tanrısı ilə də əlaqəlidir. Bolqarlarda şeytan Ala olaraq adlandırılar. Şumerlərə görə insanların sinəsinə zərər verməkdə və nəfəsini kəsməkdən və bəla hopdurmaqdadır. Hıbılık adı verilən bir varlıq da Albısın xüsusiyyətlərini daşıyır. Bundan başqa Qızıl Albıs olaraq da bilinən bu aktivin iki növü daha vardır; Sarı Albıs və Qara Albıs.
(Al) kökündən törəmişdir. Aldatmaq, aldatmaq və qırmızı rəng mənalarını ehtiva edər. Monqolca kökündə isə Al-Hal bənzəməsinə əlavə olaraq "Qal" (od) mənası da vardır. Yenə monqolcada Halah hərəkəti yandırmaq deməkdir.