Albastı

Albastı - Türk və altay mifologiyalarında şər ruh və onun səbəb olduğu xəstəlik. Albastı bir varlığın adından daha çox, səbəb olduğu xəstəliyi ifadə edər. Albısın (və ya Alkarısının "Al arvadının") səbəb olduğu ruh xəstəliyi. Bəzi dillərdə Alvastı və ya Alpastı da deyilir. Albasmaq (bəzi Türk dillərində Alvasmak, Alpasmak) feli ilə də istifadə edilər. Bu fel albastı olmaq mənasını verər. Albastı olan adama Albıstar adı verilər. Boğucu çətinlik. Sara xəstəliyi. Lohusahumması deyilən və yüksək odla ortaya çıxan, təmizliyə diqqət yetirilmədiyi üçün meydana gələn xəstəlik. Bunlara bağlı huşunu itirmə. Bir növ qorxu halıdır. Hamilə qadın qan itirməyə başladığında müxtəlif varlıqlar görməyə başlayır. Ən çox qorxduğu şey gözünün önünə gəlir. Bunun nəticəsində bəzən huşunu itirir. Al arvadı o əsnada sinəsinə dizləriylə çökərək nəfəsini kəsər. Hamilə qadın yeyə, içə bilməz, ürəyi sıxılır. Bu vəziyyətdən xilas olması üçün "Al Ocağı" na aparırlar. Bu yer ümumiyyətlə müqəddəs bir məkandır və bir övliya məzarıdır. "Kulbastı" formasıyla da adıgey dilinə keçmişdir. Albastı və Kulbastı adları farsca mənşəli olan Aleybanı (Alyabani) və Quleybanı (Kulyabani) adlı varlıqları da ağla gətirir. Bundan başqa udmurt və mari dillərində də Alvasta və Alvastı olaraq iştirak etməkdədir.

Albanlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Alban - Türk və yakut mifologiyasında pis ruhlardan bir qrupdur. Albastı ilə əlaqəli varlıqlardır. Çox pis adları və çox pis üzləri vardır. İntihar etmiş insanların ruhlarından meydana gəlirlər. Türk mədəniyyətində intiharın xoş görülmediğinin ən açıq nümunəsidir. Tərs dönmüş gözləri, yuxarıya kalkık olaraq uzanan saçları vardır.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]