Altıntəpə — Urartu, Bizans və Osmanlı sivilizasiyalarına ev sahibliyi edən Ərzincan vilayətinin Üzümlü mahalı sərhədlərində köhnə yaşayış məntəqəsidir. Urartu dövründə salınmış yaşayış məskənində arxeoloji qazıntılar hələ də davam edir.
Altıntəpə | |
---|---|
39°41′47″ şm. e. 39°38′47″ ş. u.HGYO | |
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Ərzincan düzünün şimal-şərqində, dəniz səviyyəsindən 60 m hündürlükdə yerləşən ən maraqlı abidələrindən biri Altıntəpədir. Bu hündür təpə ilk dəfə 1938-ci ildə, daha sonra 1956-cı ildə iki məzarın qanunsuz qazılıb, talanması ilə tanınıb. Daha sonra 1959-cu ildə Ankara Universitetinin müəllimi Tahsin Özgüç tərəfindən qazıntılara başlanıldı. 1967-ci ilə qədər davam edən qazıntılar zamanı Urartu dövrünə aid mühüm memarlıq qalıqları və kiçik əsərlər üzə çıxarılıb. Qazıntılardan əldə edilən materiallar bir çox nəşr olunmuş məqalələrdə və iki cildlik kitabda qiymətləndirilmişdir. Aşkar edilmiş Urartu dövrü strukturları Anadolu arxeologiyasına əhəmiyyətli töhfələr vermiş və təmsil etdikləri mədəniyyətin yeganə nümunəsi hesab olunur. Təxminən 200 m genişlikdə olan təpənin başında Bizans divarları, Urartu dövrünə aid daxili qala qapısı və divarları, məbəd-saray, daxili divarların düz kənarındakı anbar binası, açıq -təpənin cənub yamacında açılan terrasda yerləşdirilmiş açıq hava altında məbəd və yerin altında tikilmiş 3 daş hörgüdən qəbir tədqiq edilmişdir.[1][2]
Altıntəpədə aparılan qazıntılardan sonra Mədəniyyət Nazirliyinə təhvil verilən qala lazımi qaydada qorunmadığı üçün "Altıntəpə" adının cazibəsi və yerli əhalinin dilində gəzən əfsanələr xəzinə ovçularının marağını cəzb edib. 2002-ci ildə Ərzincan valisi Halil İbrahim Altınokun həssaslığı sayəsində qazıntı işləri Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə Atatürk Universitetinin Fen və Ədəbiyyat fakültəsi Arxeologiya şöbəsinin müəllimi Mehmet Karaosmanoğluna verildi. 2003-cü ildə başlanan qazıntı və bərpa işləri Məbəd bölgəsində, Apadanada, Qala Qapısı ətrafında, Kilsə və Divarlarda davam edir.