Anatoli Yaqudayev
Anatoli Mixayloviç Yaqudayev (11 mart 1935, Mahaçqala, Dağıstan MSSR, RSFSR - 10 oktyabr 2014, Mahaçqala, Dağıstan, Rusiya Federasiyası) — Sovet və Rusiya və Dağıstan heykəltaraşı, Rusiya Federasiyasının əməkdar rəssamı (2002).
| Anatoli Yaqudayev | |
|---|---|
| Anatoli Mixayloviç Yaqudayev | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | (79 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ → Rusiya |
| Fəaliyyəti | heykəltaraş, rəssam |
| Təhsili | N.K.Rerix adına Sankt-Peterburq İncəsənət Məktəbi |
| Janr | heykəltaraş |
| Mükafatları |
 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Anatoli Mixayloviç Yaqudaev 11 mart 1935-ci ildə Mahaçqalada anadan olub.
Gələcək heykəltaraşın əcdadları Temir-Xan-Şuradan (indiki Dağıstan Respublikası, Buynaksk şəhəri) idi. Milliyətcə qumuq idi. Sadiq kommunist olan atası, 1933-cü ildə vəfat edən Xalq Maarif Komissarı Anatoli Vasilyeviç Lunaçarskinin şərəfinə oğluna Anatoli adını vermişdi.
Anatoli Yaqudayev uşaq ikən Mahaçqala Pionerlər Evindəki təsviri sənət dərnəyində müəllim Y.İ.Laşkeviçlə birlikdə və D.A.Kapanitsının rəhbərliyi altında Xalq Yaradıcılığı Evinin sənət studiyasında oxuyurdu. 1949-cu ildə məşhur sovet heykəltaraşı Mixail Anikuşinin istehsal və heykəltaraşlıq emalatxanasında işləməyə başladı. Orada o əvvəlcə şagird olaraq, sonra isə heykəltaraş-formator kimi çalışmışdır.
Yaqudayev 1953-1956-cı illərdə Sovet ordusunda xidmət edərkən ağır atletika üzrə Uzaq Şərq Hərbi Dairəsinin çempionu idi.
1963-cü ildə Serov adına Leninqrad Rəssamlıq Məktəbinin heykəltaraşlıq fakültəsini bitirib. Yaqudayev eyni ildə tək başına heykəllər yaratmağa başlamışdır. Təhsilini bitirdikdən sonra Mahaçqalaya qayıdaraq, A.Yaqudayev əsas yaradıcılıq dövrünə qədəm qoymuşdur.
Yaradıcılığı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Anatoli Yaqudayev 1959-cu ildən 2005-ci ilə qədər - Rusiyanın bir çox şəhərində, eləcə də Macarıstan və Bolqarıstanda keçirilən müxtəlif səviyyəli 36 sərginin iştirakçısı olmuşdur.
Anatoli Yaqudayev SSRİ Rəssamlar İttifaqının üzvü, Dağıstanın Əməkdar İncəsənət Xadimi, Rusiyanın Əməkdar Rəssamı fəxri adlarına malik olmuşdur. O, G.Tsadasi adına Dağıstan Respublikasının Mükafatı laureatı da olub.
Bürüncdən iki əsəri: "Filologiya elmləri doktoru Kamil Xanmurzayevin portreti" (1964) və "Balaquri" (1985) Dövlət Tretyakov qalereyasında, 27 əsəri P.S.Həmzətov adına Dağıstan Təsviri İncəsənət Muzeyində sərgilənir.
Ustadın əsərləri Mahaçqala, Buynaksk, İzberbaş və Şevçenko şəhərlərində, Dilım, Ağvalı kəndlərində küçə və meydanları bəzəyir. Anatoli Yaqudayevin əməyindən Çirkei Su Elektrik Stansiyasının dizaynında da istifadə edilmişdir. Mahaçqalada Maksim Qorki və Buynaksk küçələrinin küncündə onun düzəltdiyi qız heykəli sevgi və xeyirxahlıq simvolu olaraq qoyulmuşdur.[1] Təəssüfki, qiymətli metaldan olan heykəl 1990-cı illərdə oğurlanmışdır.[2]
Mahaçqala şəhəri ilə qardaşlaşmış ABŞ-nin Spokane şəhərində heykəltaraşın Şeyx Şamil heykəli ucaldılıb.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Скульптура Ягудаева в Махачкале". 2018-09-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-09.
- ↑ "В Махачкале почтили память Анатолия Ягудаева". 2018-09-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-09.