Antitoksik zərdab — bakterial toksinləri zərərsizləşdirən, orqanizmi zəhərləyən bakterial infeksiyaların qarşısının alınması və müalicəsi üçün istifadə edilən dərmandır.[1]
Zərdablar heyvanların artan dozalarla öldürülmüş mikroorqanizmlər və anatoksinlərlə immunizasiya edilməsi nəticəsində əldə edilir. Heyvanın bədənində əsas immunitet yarandıqdan sonra, artıq canlı mikroorqanizmlər və toksinlər istifadə edilərək daha güclü və spesifik antitellər yaranır. Atların proteini daha az anafilaktogenik olduğuna və daha çox miqdarda antitel hazırlaya bildiyinə görə əsasən atlar bu məqsədlə istifadə olunur.[1]
Botulizmə qarşı olan antitoksin zərdabları almaq üçün botulizm xəstəliyinə tutulmuş yetişkinlərin antikorlarından istifadə edilir və bu, ən effektiv müalicə üsulu hesab edilir. Toksinin hər bir növü üçün (bunların yeddi növü vardır. Ən geniş yayılmış növləri A, B və E-dir.) xüsusi bir zərdab istifadə olunur. Botulizmin naməlum toksinlərdən əmələ gəlməsi zamanı A, B və E monovalentlərinin qarışığından olan zərdablardan istifadə edilir. Əgər toksinin növü məlumdursa müvafiq tipli zərdab tətbiq edilir. Zərdab yalnız bir dəfə olmaqla orqanizmə yeridilir.[2]