Asılıkul gölü

Aslıkul[1][2] (Asılıkul[2], başq. Асылыкүл, Асыулыкүл) — Başqırdıstan Respublikasının ən böyük gölü. Davlekanovo şəhərindən 27 km şimal-qərbdə yerləşir. Göl Belebeev yaylası ilə Tabulak, Ulutau, Belekey-Kaqaç, Bolşoy Nor, Malıy Nor və Zaytulyaktau dağları arasında yerləşir. Karst məşəllidir. Qidalanması qarışıqdır. Burada yağış suları, yeraltı sular və qar suları bərabər paylanmışdır. Suyu şorluğa meyillidir, yüksək minerallaşmaya məruz qalmışdır.

Asılıkul gölü
başq. Асылыкүл, Асыулыкүл
Ümumi məlumatlar
Mütləq hündürlüyü 221 m
Eni 5 km
Uzunluğu 7 km
Sahil uzunluğu 256,0 km
Sahəsi 23,5 km²
Orta dərinliyi 5,1 m
Yerləşməsi
54°18′46″ şm. e. 54°34′38″ ş. u.
Ölkə  Rusiya
Asılıkul gölü xəritədə
Asılıkul gölü
Asılıkul gölü
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gölün yatağı Ulutau, Tubuldak, Ulu-Karaqaç Belekey-Karaqaç zirvələri arasında yerləşir. Cənub sahili sıldırımlı olub 210–370 arası metr hündürlüyə malikdir. Göl dəniz səviyyəsindən 221 metr hündürlükdə yerləşir. Uzunluğu 7 km, eni isə 5 km təşkil edir. Gölün sahəsi 23,5 km², orta dərinliyi isə 5,1metrdir. Sahilində Buranqulovo, Kupoyarovo və Yanqi-Turmuş kəndləri yerləşir.

Flora və fauna[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sahillərində qamışlıq sahələr vardır. Müəyyən hissələr isə palıd və tozağacı meşələri ilə örtülmüşdür. Sahilləri quşları yuva qurması üçün əlverişlidir. Burada yay ayları bir necə növ ördək, qaz və qu quşlarına rast gəlmək olar. Sularında Nalim, Sazan və Siq kimi balıqlar yaşayır.

Adının mənası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Adı Başqırd dilində "Asılı" — dağ, dağlı, "kul" — göl anlamını verir.

Milli park[redaktə | mənbəni redaktə et]

Göl Başqırdıstan Respublikasının təbiət ərazilərinin qorunması haqqında qanunla tənzimlənir. 1962-ci ildən göl ictimai əhəmiyyətli obyektlər siyahısına daxil edilir. 1965-ci ildə isə göl ərazisi Başqırdıstan Respublikasında respublika əhəmiyyətli təbiət abidəsi elan edilir.

19 yanvar 1993 ildə Başqırdıstan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə "Aslı-Kul gölü" parkı təşkil edilir. 1 yanvar 2005 ildə Rusiya Federasiyasının 22 avqust 2004 il № 122 Başqırdıstan Respublikasında Milli parkın yaradılması qanun qüvvəyə minir. Burada "Aslı-Kul", "Muradım dərəi" və "Kandri-Kul" təbiət abidələri Başqırdıstan Milli Parkında birləşdirilir[3]. 2009 ildən isə ərazi milli park elan edilir[4].

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Реестр наименований географических объектов на территорию Республики Башкортостан по состоянию на 04.03.2016". rosreestr.ru. 2014-12-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-4-10.
  2. ↑ 1 2 Асликуль // Словарь названий гидрографических объектов России и других стран — членов СНГ / Под редакцией Г. И. Донидзе. — Москва: Картгеоцентр-Геодезиздат, 1999. — С. 29. — 464 с. — 500 экз. — ISBN 5-86066-017-0.
  3. ↑ "Законодательство Российской Федерации". 2012-03-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-21.
  4. ↑ "«BAŞİNFORM informasiya agentliyi»". 2012-03-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-21.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Аслыкуль: Фотоальбом / Фот., подписи Г. Галиева; Сост. И. Налепин; Вступ. ст. Т. Барабаш; Пер. на англ. яз. А. Масловой. — Уфа: Информреклама, 2005. — 100 с.
  • Балков В.А. Водные ресурсы Башкирии. — Уфа: Башкнигоиздат, 1978. — 173 с.
  • Алтай Н.Н., Минх Г.А. Гидрологические особенности озер Асылыкуль и Кандрыкуль / Географические проблемы и вопросы природопользования // Ученые записки БашГУ. Вып.38, сер. геогр. наук, №4. — Уфа, 1973.
  • Памятники природы Башкирии. — Уфа: Башк. кн. изд-во, 1974. — 367 с.
  • Газета "Выбор" №118–119 (10044–10045) от 11.08.2015. Статья "Край тысячи озёр".