Astragalus badamliensis

Astragalus pinetorum subsp. declinatus (lat. Astragalus pinetorum subsp. declinatus) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin gəvən cinsinin astragalus pinetorum növünə aid bitki yarımnövü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Kritik təhlükə həddində olanlar" kateqoriyasına aiddir –CR A2c+3c; B1ac(i)+2ab(i,ii,iii). Azərbaycanın nadir növüdür.

Astragalus pinetorum subsp. declinatus
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı
  • Astragalus pinetorum subsp. declinatus

Qısa morfoloji təsviri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hündürlüyü 30 sm-ə qədər, gövdəsiz, ağ tükcüklərlə örtülmüş çoxillik bitkidir. Yarpaqları ellipsvari və ya neştərşəkillidir, yarpaqcıqları hər iki tərəfdən sıx olmayan tükcüklüdür, uc hissəsi sivriləşmişdir. Tacı sarı rəngdədir, nəzərə çarpacaq dərəcədə kasacıqdan uzundur, qanadı enlidir, tərs-yumurtaşəkillidir, uc hissəsi oyuqludur. Yumurtalığı və dişiciyi sıx ağ tükcüklərlə örtülüdür.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çiçəkləmə aprel-may, meyvəvermə iyun aylarına təsadüf edir. Mezokserofitdir. Orta dağ qurşaqlarınadək, otlu-daşlı yamaclarda rast gəlinir.

Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Şahbuz rayonu — Badamlı kəndi, Küküdağ ətrafı).

Sayı və tendensiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İtmə təhlükəsi altında olan yeganə lokaliteti mövcuddur, populyasiyanın sayı sürətlə azalır. Məhdud ərazilərdə az saylı olduğundan davamlı azaldığından (90%) ehtiyatı yoxdur.

Məhdudlaşdırıcı amillər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Növ sayının, populyasiyanın azlığı, ekoloji, zoogen və antropogen amillərin məhdudlaşdırıcı təsiri hesab edilir.

Mühafizə tədbirləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Təbiətdəki vəziyyəti böhranlı həddə çatmış və nəslinin kəsilmə ehtimalı olan növ kimi yayıldığı sahələr xüsusi nəzarət altına alınmalı və qorunması üçün müvafiq tədbirlər görülməlidir.

Homotipik sinonimləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Astragalus declinatus Willd.
  • Tragacantha declinata Kuntze

Heterotipik sinonimləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Astragalus badamliensis Khalilov
  • Astragalus declinatus var. subglaber Freyn & Bornm.
  • Astragalus samamensis Boiss. & Buhse
  • Astragalus tragacanthoides Lam.
  • Astragalus utriger f. ovatus DC.
  • Myobroma albana Steven
  • Myobroma lignosa Steven
  • Tragacantha samamensis (Boiss. & Buhse) Kuntze