Avtomat (mexanizm)

Vaukansonun ördəyinin ehtimal olunan interyeri (1738–1739)
Pinokyo avtomatı
Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Avtomat (dəqiqləşdirmə).

Avtomat — nisbətən öz-özünə işləyən maşın və ya əməliyyatlar ardıcıllığını avtomatik izləmək və ya əvvəlcədən müəyyən edilmiş təlimatlara cavab vermək üçün nəzərdə tutulmuş idarəetmə mexanizmi.[1] Bəzi avtomatlar, məsələn, mexaniki saatlarda zəng vuranlar, təsadüfən baxan şəxsə mexaniki robot kimi öz gücü və ya iradəsi ilə işlədikləri illüziyasını vermək üçün nəzərdə tutulub. Termin uzun müddətdir hərəkət edən insanlara və ya heyvanlara bənzəyən, insanları heyran etmək və/və ya əyləndirmək üçün hazırlanmış avtomatlaşdırılmış kuklalarla əlaqələndirilir.

Animatronik, tez-tez filmlərdə və əyləncə parklarında personajların və ya canlıların təsviri üçün istifadə olunan elektronika ilə müasir avtomat növüdür.

Etimologiya

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Avtomat" sözü qədim yunanca "öz iradəsi ilə hərəkət edən" (q.yun. αὐτόματον) sözünün latın dilinə tərcüməsidir. Bu söz ilk dəfə Homer tərəfindən qapının avtomatik açılmasını və ya təkərli ştativlərin avtomatik hərəkətini təsvir etmək üçün istifadə edilmişdir.[2] Əsasən qeyri-elektron hərəkət edən maşınları, xüsusən də insan və ya heyvan hərəkətlərinə bənzəmək üçün hazırlanmış maşınları, məsələn, köhnə açıq saatlardakı jakları və ya ququ quşlu saatdakı quşu və hər hansı digər cizgi fiqurlarını təsvir etmək üçün istifadə olunur.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Definition of AUTOMATON". www.merriam-webster.com (ingilis). 4 yanvar 2024. 2024-01-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-12.
  2. ↑ "Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, αὐτό-μα^τος". A Greek-English Lexicon. 2024-01-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 yanvar 2024.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]