Büdcəsiz idarəetmə (ing. Beyond Budgeting) — idarəetmə sisteminin sadələşdirilməsi və qərarların qəbulunun qeyri-mərkəzləşdirilməsi yolu ilə büdcələşdirmə prosesindən istifadə etmədən müəssisənin idarə edilməsi konsepsiyası.
Büdcə tənqidi fonunda “Büdcədən kənar” konsepsiyası 1970-ci illərin əvvəllərindən, İsveçin böyük bankı Svenska Handelsbanken tərəfindən uğurla tətbiq olunduğu vaxtdan formalaşmışdır. Sonra bu konsepsiya American Express, Google, Guardian, SpareBank, Coloplast, Telenor, Wallenius Wilhelmsen Logistics, Arla Foods, IKEA və bir çox başqa şirkətlər tərəfindən elan edildi[1]. 1998-ci ildə hətta Beynəlxalq Proqressiv İstehsalçılar Konsorsiumunun bir hissəsi olan "Büdcədən kənarda dəyirmi masa" (BBRT) beynəlxalq təşkilatı təşkil edildi[2].
2004-cü ildə Ceremi Houp və Robin Frayzer [3] tərəfindən büdcəsiz idarəetmənin 12 əsas prinsipi ilə bir kitab nəşr olundu:
I. Rəhbərliyin prinsipləri (səlahiyyətlərin verilməsi):
II. İdarəetmə prinsipləri:
Qeyd etmək lazımdır ki, büdcəsiz idarəetmə konsepsiyası proqnozlaşdırmadan, planlaşdırmadan, biznes modelləşdirmədən imtina etmir, yalnız təfərrüatlı, uzunmüddətli, təfərrüatlı büdcələrdən, həmçinin büdcənin direktivliyindən və təsdiqləmə prosesindən imtina edir. Bununla belə, açıq büdcə idarəçiliyini tənqid edənlər qeyd edirlər ki, yaxşı işlənmiş metodologiyalar, açıq nümunələr, uyğun informasiya sistemləri yoxdur[4].