Bad-tibira
Bad-tibira (şum. 𒂦𒁾𒉄𒆠), "Mis İşçi(lər)inin divarı"[1] və ya "Dəmirçilər qalası" — İraqın cənubundakı Əl-Şətrah və Tell Əs-Senkereh (qədim Larsa) arasında, müasir Tell Əl-Mədinə kimi müəyyən edilən, "Şumer kralı siyahı"sında antidiluvia şəhərləri arasında görünən Şumer şəhəri. Onun akkad dilində adı Dür-qurqurri idi. O, həmçinin Abiden və Apollodor tərəfindən ötürülən Beros kimi yunan müəllifləri tərəfindən "Παντιβίβλος" ("Pantibiblos") adlanırdı. Bu şəhərin adının digər versiyası olan Patibiranı "Dəmirçilər kanalı" olaraq da tərcümə edə bilərik.
| Bad-tibira | |
|---|---|
 | |
| 31°22′58″ şm. e. 46°00′16″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
|
| |
Şumer ədəbiyyatında Bad-tibira[redaktə | mənbəni redaktə et]
"Şumer kral siyahı"sına görə, Bad-tibira Eredudan sonra daşqından əvvəl Şumerdə "krallığın həyat sürdüyü" ikinci şəhər idi. Bu padşahların Enmenluanna, Enmenqalanna və Təmmuz olduğu deyilirdi.
Erkən Şumer mətnində İnannanın cəhənnəmə enməsi hissəsində şəhərin məbədi Emuşkalammadan bəhs edilir. Bu rəvayətdə İnanna cəhənnəmdən gələn cinləri səfalət içində yaşayan Bad-tibiranın himayədarı Lulalı aparmaqdan çəkindirir. Onlar nəhayət Urukda saray zənginliyi içində yaşayan Təmmuzu aparır. Bu Təmmuz Urukda hökmranlıq edən Balıqçı Təmmuzdan fərqli olaraq,[2] kral siyahısında Bad-tibirada yaşayan "çoban" adlanır.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1930-cu illərdə ərazidən qarət edilmiş lövhələrin üzərində mixi yazılarla yazılmış "qardaşlıq mətni" Laqaş qubernatoru Entemena ilə Uruk qubernatoru Luqalkinişedudunun dostluq müqaviləsini əks etdirir. Bu, Entemenanın Luqalemuş epitetinə əsasən, İnanna və Təmmuz üçün tikdiyi Emuş məbədinin inşaatçısı olduğunu göstərir.
Arxeologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kurqanın səthindəki bəzi pis işlənmiş yarımkərpiclərin üzərində Üçüncü Ur sülaləsindən Amar-Suenin yazısı var idi. Böyük kurqanın səthinə səpələnmiş daşlaşmış kərpic parçaları şəhərin odla məhv olmasına şahidlik edib. Şəhərə sahiblik, Siniddinamın Bad-tibira böyük divarını tikdiyini iddia etdiyi Larsa ilə "Nippur çobanı" adlandırılan kralı Lipit-İştarın "Salehlik Evini" tikdiyini iddia etdiyi İsinin dövrünə təsadüf etdi.[3]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-05-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-21.