Balaca bulaqotu

Balaca bulaqotu (lat. Veronica minuta) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin bağayarpağıkimilər fəsiləsinin bulaqotu cinsinə aid bitki növü.

Balaca bulaqotu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Lamiids Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Bağayarpağıkimilər Triba: Veroniceae Cins: Bulaqotu Növ: Balaca bulaqotu
Beynəlxalq elmi adı
Veronica minuta C.A.Mey.
Şəkil axtarışı NCBI   1338333

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir – NT. Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.^[1][2]

Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çılpaq, çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi çoxsaylıdır, nazik, sərilən, 2,5-10 sm uzunluqdadır. Yarpaqlar xırda, qısasaplaqlı, dairəvi, oval və ya yumurtaşəkilli, tamkənarlı, 3-7 mm uzunluqdadır. Salxımlar təpədə yerləşir, qısa, seyrək, uzunsov-tüklü, vəzili deyil. Meyvə kasacığın hissələri 3 mm uzunluqda, oval və uzunsov, kənarlardan ağ kirpiklidir. Çiçək tacı mavi, kasacıqdan 2 dəfə böyükdür. Qutucuğu 4mm uzunluqda, sıxılmış, kənarlardan kirpiklidir. Sütuncuq 3-4 mm uzunluqdadır. Toxumları 1 mm uzunluğunda, oval, sıxılmış, demək olar ki, hamar, qəhvəyi rəngdədir.^[3]

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çiçəkləmə və meyvəverməsi iyul-avqust aylarında baş verir. Kserofit bitkidir. Alp qurşağında daşlı qayalarda rast gəlinir.^[3]

Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Böyük Qafqazın bütün rayonları, Kiçik Qafqazın şimal və mərkəzi hissələri.^[3][4] Daşlı qayalarda bitir. Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabına daxil edilmiş nadir növdür.^[5]

Sayı və tendensiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Populyasiyanın təbii bərpası azalır, ətraf mühitin mənfi təsirlərinə həssaslıq müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əsasən alp qurşağının bitkisi olduğundan və qısa vegetativ dövrünə malik olduğundan ətraf mühit amillərinə çox həssasdır.

Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yayıldığı ərazilərin mütəmadi monitorinqinin aparılması, toxumla rahat çoxaldığından toxum ehtiyatının yığılması və toxumbankında saxlanması təklif olunur.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]