Baltik dili

Baltik dili (Vislik dili, pol. Mierzeja Wiślana, alm. Frische Nehrung‎) — ensiz dil Kalininqrad körfəzini Qdansk körfəzindən ayırır. Dilin uzunluğu 65 km təşkil edir. Dilin cənub hissəsi (30 km) Polşa, şimal-şərqi isə Rusiyanın Kalininqrad vilayəti (35 km) ərazisinfə yerləşir[1]. Eni orta hissəsələrdə 300—1800 metr, şimal hissədə isə 8–9 km təşkil edir. Dil əsasən qumlu çimərliklərdən ibarətdir. Burada dyunlara rast gəlinir. Cənub hissədən materikə birləşsədə, şimaldan isə materikdən Baltiysk kanalı ilə ayrılır. Dilin şimalı bəzən Pillau yarımadası adlanır[2].

Baltika dili
pol. Mierzeja Wiślana alm. Frische Nehrung‎
Yerləşməsi
54°24′00″ şm. e. 19°30′00″ ş. u.HGYO
Ölkələr
Baltika dili xəritədə
Baltika dili
Baltika dili
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Xüsusiyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Baltik dili dəniz akkumulyasiyası zamanı formalaşmışdır. Əsasən küləklərin və onların fəaliyyəti nəticəsində qumların bir yerə tonlanmasından yaranmışdır. Baltik dilində dyunların hündürlüyü 40 metri keçmir. Dilin meydana gəlməsi 6 000 il öncəyə aid edilir.

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rusiya ərazisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Baltik dilinə açılan mənzərə.

Baltiysk şəhəri ilə birlikdə dilin ərazisi Baltiysk şəhər dairəsi ərazisinə daxildir. Bu dairənin ərazisində 34-35 min nəfər yaşayır[3].

Dilin Rusiya hissəsində Kosa və Rıbaçi qəsəbələri mövcuddur. Onlar əsasən dilin şimalında yerləşdiyindən Baltiysk şəhərindən açıq aşkar görünür. Dillə materik arasında katerlər fəaliyyət göstərir. Bunula da yaşayış məntəqələri ilə əlaqə yaradılır.

Polşa ərazisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dilin Polşa hissəsində Rıbaskie Kontı, Krınısa Morska və Pyaski qəsəbələri vardır. Krınısa Morska məşhur kurort şəhərçiyidir.

Turizm

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dilin sahəsi 2 522 ha-dır[4]. Dəniz sahilində çimərliklərin eni 30—40 metrdir[5]. Gizli turistik sahə ilə əlaqədar dilin Rusiya hissəsi 50 il müddətində qapalı zona olmuşdir.

Planlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dildə gəmiçilik üçün kanalın tikintisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2004-cü ildə Kalininqrad vilayətində dilin Polşa hissəsində ksnalın tikintisi planı ətrafında böyük narazılıqlar yaranır. Polyaklar Elblonq limanını Baltik dənizini birləşdirmək məqsədi ilə kanalın tikintisini planlaşdırırlar. Bu məqsədlə hətta xüsusi fond təşkil edilir. Layihənin ümumi dəyəri 20 milyon dollar olaraq qiymətləndirilir[6].

Maraqlı fakt

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 19° 38' şərq uzunluğu dil ərazisində yerləşir. Bu sahə Rusiyanın ən ucqar qərb nöqtəsidir[7].
  • 2008-ci ilə qədər dil boyunca dəmir yolu fəaliyyət göstərirdi. Bu dəmir yolu Rusiyanın ən qərb nöqtəsində yerləşən dəmir yolu olmuşdur. Xəttin bəzi hissələrini hətta dəniz suyu yuyurdu. Hazırda xətt tamamən ləğv edilmişdir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑  (rus.) «География Калининградской области». Пособие по краеведению для учащихся средней школы. П. П. Кучерявый, Г. М. Федоров. Калининградское книжное издательство 1989. ISBN 5-85500-037-0.
  2. ↑ Балтийск // Энциклопедия туризма Кирилла и Мефодия. 2008.
  3. ↑  (rus.) İllərə görə əhalinin statistikası. Arxivləşdirilib 2008-08-07 at the Wayback Machine
  4. ↑  (rus.) «Земля на Балтийской косе пошла с молотка». Ольга Гончарова. Газета «Комсомольская правда», 12.12.2007.[ölü keçid]
  5. ↑ "База отдыха «Балтийская коса»". 2008-09-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-23.
  6. ↑  (rus.) «Bəxtsiz ada. Baltika dilində kanalın tikintisi Kalinindrad vilayətinin ekologiyasına böyük zərbə vura bilər.» Aleksandr Ryabuşev. 2004.08.16. Nezavisimaya qəzeti. Arxivləşdirilib 2013-08-08 at the Wayback Machine
  7. ↑  (rus.) Орлёнок В. В., Курков А. А., Кучерявый П. П., Тупикин С. Н. «Физическая география», Глава X. География Калининградской области. 1998 г. Arxivləşdirilib 2010-12-17 at the Wayback Machine

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]