Belaya Reçka (Kabarda-Balkariya)

Belaya Reçka (qaraç.-balk. Акъ суу) — Kabardiya-Balkar Respublikasında kənd. "Nalçik şəhər dairəsi" bələdiyyə quruluşunun bir hissəsidir.

Belaya Reçka
qaraç.-balk. Акъ суу
43°26′00″ şm. e. 43°30′30″ ş. u.HGYO
Ölkə Rusiya Rusiya
Region [[Nalçik şəhər dairəsi]]
Yerli idarə rəisi Sazayev Tahir Mahmudoviç
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 715 m
İqlimi rütubətli kontinental iqlim
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 3.776 nəf. (2021)[1]
Milli tərkibi kabardiyalılar, ruslar, balkarlar
Rəsmi dili rus dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi 360 901
Nəqliyyat kodu 07
Belaya Reçka xəritədə
Belaya Reçka
Belaya Reçka
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənd Nalçik şəhər dairəsinin cənub-qərb hissəsində, Nalçik və Belaya çaylarının vadilərində yerləşir. Nalçik şəhərindən 1,5 km cənubda yerləşir.

Şimalda Nalçik və şərqdə Xasanya yaşayış yerləri ilə həmsərhəddir.

Qəsəbə respublikanın dağətəyi zonasında, Meşə silsiləsinin şimal ətəklərinin ətəyində yerləşir. Əhalinin böyük hissəsi Belaya və Nalçik çaylarının vadiləri boyunca düzənliklərdə məskunlaşmışdır. Ətrafdakı yamaclar çox meyllidir. Bəzi yerlərdə yamaclar yüksək qayalarla açılır. Kəndin orta yüksəklikləri dəniz səviyyəsindən təxminən 715 metr yüksəklikdədir. Kəndin yaxınlığındakı ən yüksək nöqtə, kəndin cənub-şərqində yerləşən Narpora dağıdır (1 213 m).

Hidroqrafik şəbəkə Nalçik, Belaya və Beşenka çaylarının suyu ilə təmsil olunur. Kəndin şimal-şərq kənarında, Nalçik və Belaya çaylarının qovuşduğu yerdə, axını tənzimləmək üçün süni su anbarları yaradılmışdır. Ərazini, ümumilikdə respublikada olduğu kimi, yeraltı sularla təmin etmək səviyyəsi yüksəkdir. Kəndin cənub yaxınlığında kiçik şəlalələr (kaskadlar) var.

İqlimi rütubətli və mülayimdir, yayı isti qışı isə sərindir. Havanın orta illik istiliyi təqribən + 9.0 ° C, iyulun ortalaması + 20.0 ° C ilə yanvar ayının ortasında -3.0 ° C arasında dəyişir. Orta gündəlik hava istiliyi qışda -12 ° C ilə + 10 ° C arasında, yayda + 14 ° C ilə + 28 ° C arasında dəyişir. Orta illik yağıntı təxminən 750 mm -dir.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qəsəbə XX əsrin əvvəllərində dağlıq ərazilərdən dağətəklərinə köçən Balkarlar tərəfindən qurulmuşdur.

1944-cü ilə qədər qəsəbə KBMSSR-in Xulamo-Bezenqiyevski rayonunun bir hissəsi idi. Balkarların Orta Asiyaya sürgün edilməsindən sonra bölgə ləğv edildi və kənd Nalçik şəhər Bələdiyyə Şurasının yurisdiksiyasına verildi.

1970-ci ildə Nalçik Şəhər Şurasının digər yaşayış məntəqələri kimi Belaya Reçkaya da qəsəbə statusu verildi. Kənd inzibati olaraq beş şərti bölgəyə: Birinci qəsəbə, İkinci qəsəbə, Üçüncü qəsəbə, Dördüncü qəsəbə və Sement zavodunun məskunlaşmasına bölünürdü.

1995-ci ildə kənd kənd statusuna geri qaytarıldı, ancaq kəndin mikrorayonlarının köklü adları qaldı.

2005-ci ildə Nalçik şəhər rəhbərliyi ləğv edildikdən sonra kənd Nalçik şəhər dairəsinə verildi.

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Milli tərkibi

2002-ci il Ümumrusiya Əhali Siyahıyaalınmasına əsasən[2][3]:

Xalq Əhalinin sayı. Ümumi əhalinin payı, %
balkarlar 3 035 91,3 %
kabardalılar 81 2,4 %
ruslar 78 2,3 %
digərləri 130 3,9 %
ümumi 3 324 100 %
Yaş və cins tərkibi

2010-cu il Ümumrusiya Əhali Siyahıyaalınmasına əsasən[4]:

Yaş Kişilərin sayı Qadınların sayı Ümumi halinin sayı Ümumi əhalinin payı %
0 — 14 yaş 352 285 637 18,6 %
15 — 59 лет 1 128 1 184 2 312 67,4 %
от 60 лет 194 287 481 14,0 %
Всего 1 674 1 756 3 430 100,0 %

Kişilər— 1 674 nəfər (48,8 %). Qadınlar — 1 756 nəfər (51,2 %)[5].

Əhalinin orta yaşı 35,6 ildir. Təqribi ortalama 33.3 ildir.

Kişilərin orta yaşı 33,9 ildir. Təqribi ortalam 31,7 ildir.

Qadınların orta yaşı 37,3 ildir. Təqribi ortalama 35,1 ildir.

Təhsil

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 15 nömrəli orta məktəb — Babayeva küç, 19.
  • 13 nömrəli orta məktəbin uşaq bağçası — Babayeva küç, 62.[6]

Sağlamlıq

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Rayon Xəstəxanası — Babayeva küç,35.

İslam

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kəndin mərkəzi məscidi.
  • 1 saylı kənd məscidi — Bittirova küç
  • 2 saylı kənd məscidi — Babayeva küç, 123.

Mədəniyyət

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Mədəniyyət evi

İctimai və siyasi təşkilatlar:

  • Ağsaqqallar Şurası
  • Əmək və Müharibə Veteranları Şurası

İdarəetmə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Belaya Reçka kəndinin idarəsi, Nalçik şəhərinin yerli dairəsinin (TIOMA) ərazi icra orqanıdır və Belaya Reçka kəndi ərazisində icra və inzibati funksiyaları həyata keçirir.

Belaya Reçka kəndinin idarəsi - Nalçik şəhər dairəsi, Belaya Reçka kəndi, Babayeva küç, № 16.

Belaya Reçka kəndinin idarə başçısı Sazayev Tahir Mahmudoviçdir.

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kənd iqtisadiyyatının inkişafı sənaye, özəl iqtisadiyyat və turizmə özünü büruzə verir.

Kəndin qərbində tuf istehsalı üçün xammalın çıxarıldığı daş ocağı var. Kəndlə daş ocağı arasında SSRİ-nin dağılması zamanı tərk edilmiş sement zavodu var. Kəndin cənub kənarında, ovçuluq ferması və Nalçik meşəçilik ovçuluğunun kordonu, həmçinin mişar fabriki var. Həm də kənddə son onilliklərdə yararsız hala düşmüş "Ak-su" turizm mərkəzi var.

Küçələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
  2. ↑ "Национальный состав населённых пунктов, подчинённых Нальчикской городской администрации, по переписи 2002 г." 2014-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-08.
  3. ↑ Коряков Ю. Б. "База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России»". 2020-03-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-08.
  4. ↑ "База микроданных Всероссийской переписи населения 2010 года". 2014-06-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-08.
  5. ↑ "Численность населения КБР по итогам Всероссийской переписи населения 2010 года". 2016-06-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-06.
  6. ↑ "МКОУ СОШ №15". 2019-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-08.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]