Birbaşa xərclər

Birbaşa xərclər (bilavasitə xərclər; ing. direct costs) — konkret hədəf dəyərinə dəqiq və unikal şəkildə aid edilə bilən xərclər.

İngilis professoru Kolin Drurinin fikrincə, birbaşa məsrəflər konkret hədəf dəyərinə dəqiq və unikal şəkildə aid edilə bilən xərclərdir[1].

BRE-ə görə, birbaşa xərclər bir, konkret növ məhsulun, obyektin maya dəyəri ilə bağlı xərclərdir[2].

Xammal və material xərcləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xammal və material xərclərinə aid etmək olar:

  • istehsalatda istifadə edilən xammal və materiallar;
  • satın alınmış yarımfabrikatlar və komplektləşdirici məmulatlar, konstruksiyalar və detallar;
  • texnoloji məqsədlər üçün istifadə edilən yanacaq, su, elektrik enerjisi
  • kənar müəssisələr və müəssisənin başqa bölmələri tərəfindən görülən istehsal xarakterli iş və xidmətlər;
  • istehsal inventarı, instrumentlər.

Məhsulun (işin, xidmətin) maya dəyərinə daxil olan xammal və material xərclərindən yaralı tullantıların dəyəri çıxılmalıdır.

İstehsalatda istifadə edilən xammal və materiallar aşağıdakı müxabirləşmə ilə silinir:

Nümunə
Əməliyyatın məzmunu Debet Kredit Məbləğ
Xammal və materialların silinməsi 202-1 "İstehsalatda (işdə və xidmətdə) istifadə olunmuş xammal və materiallar" 201 "Material ehtiyatları"
  1. Друри К. Управленческий и производственный учёт. Вводный курс. М.: Юнити-Дана. 2016. 24.
  2. Birbaşa xərclər  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.