Cənubi Molukk Adaları Respublikası

Cənubi Molukk Adaları Respublikası və ya Maluku-Selatan Respublikası (ind. Republik Maluku Selatan) — Ambon adasında 1950-ci ildə separatçılar tərəfindən özünü müstəqil elan edən tanınmamış dövlət dövlət. Hal-hazırda Niderlandda mühacir hökuməti[1] fəaliyyət göstərir.

Tarixi dövlət
Cənubi Molukk Adaları Respublikası
ind. Republik Maluku Selatan
Bayraq[d] Gerb
Bayraq[d] Gerb
← 
 →
1950 — 1963
Paytaxt Ambon[d]
Dövlət dini xristianlıq
İdarəetmə forması respublika
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

27 dekabr 1949 ildə Niderland hökuməti Niderland Ost-Hindinin ərazilərində yaranan İndoneziyanın müstəqilliyini tanıyır. Bircə Niderland Yeni Qvineyası istisna olmuşdur. O zaman Cənubi Molukk adaları Şərqi İndoneziya dövlətinin daxilində İndoneziyanın tərkibində idi.

Dövlət başçısı olan Əhmət Sukarno ölkəni unitar dövlət etmək niyyətində idi. Halbuki ölkə istər etnik istərsə dini baxımından fərqliliklər mövcud olmuşdur. Ölkə başçısının bu cur fərqlilikləri nəzərə almadığından Cənub Molukk adaları[2] Müsəlman İndoneziyasından ayrılmaq qərarına gəlir. 25 aprel 1950-ci ildə Ambonda müstəqil Cənubi Molukk Adaları Respublikası elan edilir.

  • Prezident: dairənin keçmiş qubernatoru Qerman Mantuxutu Yoxanes olur. (3 may 1950 ildə vəfat etmişdir)
  • Baş nazir: Albert Vayrisal
  • Xarici İşlər nazisi: Kris Sumokil (3 maydan prezident)
  • Müdafiə naziri: Yoxan Manusama

17 avqustda Sukarno İndoneziyanı unitar dövlət elan edir. Buna bir çox bölgələr sərt münasibət bildirir. 28 sentyabrda bölgənin mühasirəsi başlanır (İndoneziya müharibəsi). İndoneziya qüvvələri adaya hücum təşkil edirlər. Hinderlandlardan dəstək almalarına baxmayaraq 5 noyabrda İndoneziya qüvvələri Ambon şəhərini ələ keçirirlər. Üsyançılar Seram adasına qaçırlar. Bundan sonra Sumokilin rəhbərliyi ilə partizan müharbəsi başlayır.

1951-ci ildə 4000 nəfərdən ibarət üsyançı döyüşçülər (12500 nəfər (ailələri ilə birlikdə)) Niderlanda mühacirət edirlər.

2 dekabr 1963-cü ildə Seramda yerləşən Sumokil tutulur. Bununla da patizan müharibəsi yavaş-yavaş səngiyir. 11 mart 1966-cı ildə general Suxarto İndooneziyada[3] hakimiyyəti ələ keçirir. Sumokil isə güllələnir.

Niderlandda baş vermiş teror aktları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Hümacir hökumətinin" başında olan Manusama Niderlanda olan gəmclərin ekstremist hərəkətlərinin qarşısını ala bilməmişdir.

  • 1966 — Niderlanda 26 iyul tarixin İndoneziyanın Haqada olan səfirliyi yandırılmışdır.
  • 1970 — Cənubmolukk gəncləri 31 avqustda İndoneziyanın səfirini evində ikən öldürmüşdülər.
  • 1974
    • Kral Yulianı əsir almaq cəthi boşa çıxmışdır.
  • 1975
    • 2 dekabrdan 14 dekabra qədər Veyster şəhəri yaxınlığında sərnişin vaqonu ələ keçirilir. 4 dekabrda isə Amsterdamda yerləşən səfirliyə hücum təşkil edilmişdir.
  • 1977 — 23 mayda sərnişin qatarında və ibtidai məktəbdə insanlar əsir götürülür. Ordunun müdaxiləsi ilə terorçularböldürülür.
  • 1978 — Assen şəhərində insanlar evdə əsir götürülür. Birinci gün bir dövlət məmuru güllələnir. Xüsusi təyinalıların müdaxiləsi ilə terorçular öldürülür.
  • 2000 — 4 may tarixində bina evlərinin birinin damında polislər tərəfindən snayper tüfəngləri aşkarlanır.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Moluccan exiles will settle for autonomy | Radio Netherlands Worldwide". Rnw.nl. 2009-08-17. 2012-09-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-28. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  2. ↑ The complicated story of the disbanding of the KNIL is set out briefly here. For a more extended analysis see Manuhutu (1987); Steylen (1996: 33–63); van Amersfoort (1982: 101–8). The psychological impact of the dissolution of the KNIL on the Ambonese servicemen is described in Wittermans (1991).
  3. ↑ World Recognition and Indonesia's Sovereignty Arxivləşdirilib 2010-10-08 at the Wayback Machine, "The Unitary State of the Republic of Indonesia"