Cephalanthera longifolia
Cephalanthera longifolia (lat. Cephalanthera longifolia) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin səhləbkimilər fəsiləsinin cephalanthera cinsinə aid bitki növü.
| Cephalanthera longifolia | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Cephalanthera longifolia |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
||||||||
| ||||||||
Arealı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Arealı kiçilməkdə olan az rast gəlinən növdür. Ural, Qırğıstan, Qafqaz, Skandinaviya, Orta və Atlantik Avropa, Aralıq dənizi, Kiçik Asiya, İran, Himalayda yayılıb. Aşağı və orta dağlıq qurşaqlarının meşələri və kol pöhrəliklərində bitir. Ehtiyatı məhduddur, nadir halda və az miqdarda rast gəlinir.
Botaniki xarakteristikası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Hündürlüyü 20–45 sm, düz gövdəli, çılpaq çoxillik bitkidir. Qaytanşəkilli çoxsaylı köklərə malik kökümsovu üfüqi yerləşmişdir. Yarpaqları xətvari-neştərşəkilli və ya neştərvaridir, yuxarı yarpaqları dar, çox vaxt sivriləşmiş olur. Çiçək qrupu 15–20 sm uzunluqdadır, düz, formalı, seyrək və 3–20 ədəd çiçəkdən ibarətdir. Çiçəkləri ağ rənglidir və çılpaqdır; çiçəkyanlığının xarici ləçəkləri neştərvari və ya uzunsovdur, daxili ləçəkləri isə əksinəyumurtaşəkilli-ellipsvari olub, hamısında damarın sayı 5 ədəddir. Çiçək dodağı çiçəkyanlığının yarpaqcıqlarından bir qədər qısadır, onun ön dilimləri ürəkşəkilli — böyrəkşəkillidir və 3–5 ədəd uzununa dişli daraqlıdır. Çiçəkləməsi may ayında, meyvə verməsi may-iyun aylarında baş verir. Toxumla və vegetativ yolla çoxalır.
Azərbaycanda yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Zaqatala (Car kəndi), Şəki (Kiş kəndi), Xaşmaz (Qusarçay, Dədəli, Alekseyevka kəndləri), Göygöl ətrafında yayılmışdır.
Ehtiyatının dəyişilmə səbəbləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Çiçəyinin yığılması, yayıldığı yerin əkilməsi.
Becərilməsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Azərbaycanın Botanika İnstitutunun Botanika bağında becərilir.
Qəbul edilmiş qorunma tədbirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Göygöl qoruğunda mühafizə edilir.
Sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Homotipik sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Cephalanthera grandiflora Gray
- Cephalanthera lonchophylla Rchb.f.
- Cephalanthera longifolia f. angustifolia Maire & Weiller
- Cephalanthera pallens Rich.
- Cephalanthera xiphophyllum Rchb.f.
- Cymbidium xiphophyllum (Ehrh. ex L.f.) Sw.
- Epipactis grandiflora (L.) Sm.
- Epipactis longifolia (L.) All.
- Epipactis pallens Sw.
- Epipactis xiphophylla (Ehrh. ex L.f.) Sw.
- Helleborine longifolia (L.) Moench
- Limodorum grandiflorum (L.) Kuntze
- Limodorum longifolium (L.) Kuntze
- Serapias alba Salisb.
- Serapias grandiflora L.
- Serapias helleborine var. longifolia L.
- Serapias lonchophyllum L.f.
- Serapias longifolia (L.) Huds.
- Serapias nivea Vill.
- Serapias pallida Wahlenb.
- Serapias xiphophyllum Ehrh. ex L.f.
Heterotipik sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Cephalanthera acuminata Wall. ex Lindl.
- Cephalanthera alpicola Fukuy.
- Cephalanthera alpicola var. shizuoi (F.Maek.) T.Hashim.
- Cephalanthera angustifolia Simonk.
- Cephalanthera conferta (B.Baumann & H.Baumann) Kreutz
- Cephalanthera elegans Schltr.
- Cephalanthera ensifolia Rich.
- Cephalanthera ensifolia var. acuminata (Wall. ex Lindl.) Tang & F.T.Wang
- Cephalanthera ensifolia var. cesari-gonzalezii Rivas Goday & Bellot
- Cephalanthera ensifolia var. maravignae (Tineo) Nyman
- Cephalanthera erecta var. shizuoi (F.Maek.) Ohwi ex K.Inoue
- Cephalanthera longifolia subsp. conferta B.Baumann & H.Baumann
- Cephalanthera longifolia f. conformis Suetsugu & H.Hayak.
- Cephalanthera longifolia var. gibbosa Boiss.
- Cephalanthera longifolia f. latifolia (Maire) Maire & Weiller
- Cephalanthera longifolia var. latifolia (Maire) D.Rivera & Lopez Velez
- Cephalanthera longifolia f. longibracteata (Harz) Asch. & Graebn.
- Cephalanthera longifolia var. pilosa Harz
- Cephalanthera longifolia f. pilosa (Harz) Soó
- Cephalanthera longifolia f. pumila Asch. & Graebn.
- Cephalanthera longifolia var. rosea Perko
- Cephalanthera mairei Schltr.
- Cephalanthera maravignae Tineo
- Cephalanthera shizuoi F.Maek.
- Cephalanthera taiwaniana S.S.Ying
- Cephalanthera thomsonii Rchb.f.
- Cephalanthera xiphophyllum var. latifolia Maire
- Epipactis ensifolia F.W.Schmidt
- Epipactis grandifolia All.
- Epipactis longifolia var. gibbosa (Boiss.) W.Zimm.
- Epipactis longifolia var. longibracteata Harz
- Epipactis longifolia var. pilosa Harz
- Epipactis pallida Sw.
- Limodorum acuminatum (Wall. ex Lindl.) Kuntze
- Serapias ensifolia (L.f.) Murray
- Serapias grandiflora var. ensifolia L.f.
- Serapias grandiflora subsp. ensifolia (L.f.) Ehrh.