Chimonanthus praecox
Chimonanthus praecox (lat. Chimonanthus praecox) — bitkilər aləminin dəfnəçiçəklilər dəstəsinin calycanthaceae fəsiləsinin chimonanthus cinsinə aid bitki növü.
| Chimonanthus praecox | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Chimonanthus praecox |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Təbii yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Mərkəzi və Şərqi Çində, Yaponiyada geniş yayılmışdır.
Botaniki təsviri
[redaktə | mənbəni redaktə et]
2–3 metr hündürlükdə yarpağını tökən koldur. Gövdələri yuxarıya doğru düz qalxır. Cavan budaqları tüklü, birillik budaqları isə çılpaq, bozumtul-yaşıl və ya qəhvəyi rəngdədir. Tumurcuqları iti, kirəmit şəklində düzülmüş pulcuqludur. Yarpaqları yumurtavari və ya yumurtavari-neştərvari, uc tərəfdən sivri, qaidəsi dairəvi və ya pazvaridir, uzunluğu 7–20 sm, eni isə 3,5–7 sm-dir. Təzə əmələ gəlmiş yarpaqları tüklü olub, sonradan çılpaqlaşır, hər iki tərəfdən parıldayan açıq-yaşıl rəngdədir. Saplaqları 0,5–0,8 sm uzunluqdadır. Zəngçiçəklərin diametri 2,5 sm olub, pulcuqlarla örtülü olur. Çiçəkləri xaricdən sarı, içəridən isə qonur-qırmızı rəngli olub, xoş ətirə malikdir. Erkəkcikləri 5–6 ədəddir. Dekabr ayında çiçəkləyir. Meyvələri silindrik, uzunluğu 5–7 sm-dir. Toxum və çiliklərlə artılır.
Ekologiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Havanın quraqlığına və suyun çatışmazlığına pis dözür. İşıqsevəndir, ancaq kölgəyə dözür. Gilli, qidalı, yumşaq, orta nəmişli torpaqlarda yaxşı inkişaf edir.
Azərbaycanda yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Gəncə, Zaqatala və Abşeronda mədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Tez çiçəkləməsinə, ətirli, gözəl və rəngli çiçəklərinə görə park və bağlar üçün qiymətli koldur
Sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Homotipik sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Beureria praecox (L.) Kuntze
- Calycanthus praecox L.
- Meratia praecox (L.) Rehder & E.H.Wilson
Heterotipik sinonimləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Calycanthus suaveolens Salisb.
- Chimonanthus caespitosus T.B.Chao, Z.X.Chen & Z.Q.Li
- Chimonanthus fragrans (Loisel.) Lindl.
- Chimonanthus fragrans var. grandiflorus Lindl.
- Chimonanthus grandiflorus (Lindl.) Steud.
- Chimonanthus luteus (G.Don) Biel.
- Chimonanthus parviflorus Raf.
- Chimonanthus praecox var. concolor Makino
- Chimonanthus praecox f. grandiflorus (Lindl.) Rehder
- Chimonanthus praecox var. grandiflorus (Lindl.) Makino
- Chimonanthus praecox var. intermedius Makino
- Chimonanthus praecox f. intermedius (Makino) Okuyama
- Chimonanthus praecox f. luteus (G.Don) Okuyama
- Chimonanthus praecox var. luteus G.Don
- Chimonanthus praecox var. reflexus B.Zhao
- Chimonanthus praecox f. versicolor B.Zhao
- Chimonanthus verus Biel.
- Chimonanthus yunnanensis W.W.Sm.
- Meratia fragrans Loisel.
- Meratia praecox var. grandiflora (Lindl.) Rehder & E.H.Wilson
- Meratia yunnanensis (W.W.Sm.) Hu