David Tiberi (həmimperator)

David Tiberi (yun. Δαυίδ Τιβέριος; 7 noyabr 631 və ya 630, Konstantinopol – 641) — 641-ci ilin sonunda (yaxud 642-ci ilin əvvəlinə qədər) bir neçə ay Bizansda hakimiyyətdə olmuş üç imperatordan biri. David imperator II İrakli ilə onun həyat yoldaşı və qardaşı qızı imperatriça Martinanın oğlu idi. O, imperator və imperatriçanın Yerusəlimə səfərindən sonra anadan olmuşdur. Odur ki, onun bu adı alması imperator ailəsinin özünü Bibliyadakı Davudla əlaqələndirmək cəhdi idi. Tarixçilərə görə, padşah Davudun həyatını təsvir edən Davud lövhələri gənc şahzadəyə həsr olunmuş və ya onun doğumunu qeyd etmək üçün yaradılmış ola bilər. 638-ci ildə Davidə sezar titulu verilmişdir, bu da sarayda yüksək əhəmiyyət daşıyırdı. Bu mərasimdə o, əvvəllər böyük qardaşı İraklinin geyindiyi kamilafkion papağını almışdır.

David Tiberi
sentyabr/oktyabr – noyabr 641
ƏvvəlkiII İrakli
SonrakıII Konstant
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 7 noyabr 631(0631-11-07) və ya 630
Doğum yeri
Vəfat tarixi 641
Atası I İrakli

İmperator İraklı 641-ci ilin fevralında, Davidin 10 yaşı olanda vəfat etmişdir. Bundan sonra imperator ailəsinin müxtəlif qolları arasında hakimiyyət uğrunda mübarizə başlamışdır. Tərəflər nəticədə kompromisə getmiş, David qardaşı İrakli və qardaşı oğlu II Konstant ilə şərikli imperator olmuşdu. Bizans dövləti Tiberi həmimperator olduğu müddətdə ərəblərin Misirə yürüşü, həmçinin monotelitizm və digər xristoloji doktrinalarla bağlı davam edən dini çəkişmələr səbəbindən ciddi problemlərlə üzləşmişdi. Hər üç imperator azyaşlı idi və dul imperatriça Martina regent olmuşdu. Martina İrakli ilə insentual münasibəti, ənənəvi olmayan vərdişləri və ambisiyaları səbəbindən o qədər də populyar bir fiqur deyildi. Onun rejimi üsyan nəticəsində, tarixçilərin ehtimallarına görə, 642-ci ilin yanvarında devrilmişdir. O, oğulları ilə birlikdə Rodosa sürgün edilmişdir. Bizansda siyasi mutilyasiyanın ilk nümunələrindən biri kimi, üsyançılar Martinanın dilini, oğullarının isə burunlarını kəsdirmişdir. Tiberi haqqında başqa tarixi qeydlər yoxdur, bəzi tarixçilər onun və ailəsinin ömürlərinin qalan hissəsini dinc şəkildə keçirdiklərini fərz edirlər.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Alexander, Suzanne Spain. "Heraclius, Byzantine Imperial Ideology, and the David Plates". Speculum. Chicago. 52 (2). 1977: 217–237. doi:10.2307/2850511. JSTOR 2850511.
  • Bellinger, Alfred Raymond; Grierson, Philip. Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection: Phocas to Theodosius III, 602–717. Part 1. Phocas and Heraclius (602–641). Washington, D.C.: Dumbarton Oaks. 1992. ISBN 978-0-88402-024-0.
  • Charles, R. H. The Chronicle of John, Bishop of Nikiu. London: Williams & Norgate. 1916.
  • Drijvers, Jan Willem. Heraclius and the Restitutio Crucis. Notes on Symbolism and Ideology // Reinink, Gerrit J.; Stolte, Bernard H. (redaktorlar ). The Reign of Heraclius (610–641). Crisis and Confrontation. Leuven: Peeters. 2002. 175–190. ISBN 90-429-1228-6.
  • Duffy, John M.; Parker, John. The Synodicon Vetus. Washington, D.C.: Dumbarton Oaks. 1979. ISBN 978-0-88402-088-2.
  • Garland, Lynda. "Martina (Second Wife of Heraclius)". De Imperatoribus Romanis. Newport. 2000. 12 August 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 August 2019.
  • Garland, Lynda. Byzantine Empresses: Women and Power in Byzantium AD 527–1204. London ; New York: Routledge. 2002. ISBN 978-1-134-75639-1.
  • Gonis, Nikolaos. "SB VI 8986 and Heraclius' Sons". Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik. Cologne. 166. 2008: 199–202. JSTOR 20476531.
  • Hahn, Wolfgang. Moneta Imperii Byzantini III. Rekonstruktion des Prägeaufbaues auf synoptisch-tabellarischer Grundlage (German). Vienna, Austria: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. 1981. ISBN 978-3-7001-0005-8.
  • Haldon, John. Byzantium in the Seventh Century: The Transformation of a Culture. Cambridge: Cambridge University Press. 1990. ISBN 978-0-521-31917-1.
  • Haldon, John. The Empire That Would Not Die. The Paradox of Eastern Roman Survival, 640–740. Cambridge: Harvard University Press. 2016. ISBN 978-0-674-08877-1.
  • Hennessy, Cecily. Images of Children in Byzantium. London: Courtauld Institute of Art, University of London. 2001. ISBN 978-0-7546-5631-9.
  • Humphreys, Mike. The shifting importance of dynasty in Heraclian ideology // Tougher, Shaun (redaktor). The Emperor in the Byzantine World. Papers from the Forty-Seventh Spring Symposium of Byzantine Studies. London ; New York: Taylor & Francis. 2019. 28–51. ISBN 978-1-138-21868-0.
  • Kaegi, Walter E. Heraclius, Emperor of Byzantium. Cambridge: Cambridge University Press. 2003. ISBN 978-0-521-81459-1.
  • Mango, Cyril; Scott, Roger. The Chronicle of Theophanes Confessor. Byzantine and Near Eastern History AD 284–813. Oxford: Clarendon Press. 1997.
  • Moore, R. Scott. "Heraclius (October 5, 610 – February 641 A.D.)". De Imperatoribus Romanis. Newport. 1997. 16 February 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 February 2018.
  • Moore, R. Scott. "Heraklonas (April/May – September 641 A.D.)". De Imperatoribus Romanis. Newport. 1996. 25 July 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 July 2019.
  • Ostrogorsky, Georg. Geschichte des Byzantinischen Staates (German). Munich: C. H. Beck'sche Verlagsbuchhandlung. 1963.
  • Reiskius, Io. Iac. Niebuhr, Barthold Georg (redaktor). Constantini Porphyrogeniti Imperatoris De Cerimoniis Aulae Byzantinae Libri Duo (Latin). Bonn: Bonnae Impensis Ed. Weberi. 1829.
  • Sabatier, J. Description générale des monnaies byzantines (French). I. Paris: Rollin et Feuardent. 1862.
  • Spatharakis, Iohannis. The portrait in Byzantine illuminated manuscripts. Leiden: Brill Archive. 1976. ISBN 90-04-04783-2.
  • Stratos, Andreas N. Byzantium in the Seventh Century I: 602–634. Amsterdam: Hakkert. 1968.
  • Stratos, Andreas N. Byzantium in the Seventh Century II: 634–641. Amsterdam: Hakkert. 1972.
  • Stratos, Andreas N. "Πότε ἐξεθρονίσθη ὁ Αὐτοκράτωρ Ἠράκλειοσ Β'". Byzantina (Greek). Thessaloniki. 7. 1975: 177–191.
  • Treadgold, Warren. "A Note on Byzantium's Year of the Four Emperors (641)". Byzantinische Zeitschrift. Berlin ; Boston. 83 (2). 1990. doi:10.1515/byzs.1990.83.2.431.
  • Treadgold, Warren. A History of the Byzantine State and Society. Stanford: Stanford University Press. 1997. ISBN 0-8047-2630-2.
  • Wroth, Warwick. Catalogue of the Imperial Byzantine Coins in the British Museum. I. London: The British Museum. 1908.
  • Zahnd, Ueli. "Novus David – Νεοσ Δαυιδ". Frühmittelalterliche Studien (German). Münster. 42. 2008: 71–87. doi:10.1515/9783110196764.71.
  • Zuckerman, Constantin. On the Title and Office of the Byzantine Basileus // Morrisson, Cecile (redaktor). Mélanges. Paris: Association des Amis du Centre D'Histoire et Civilisation de Byzance. 2010. 865–890. ISBN 978-2-916716-28-2.