Dividend tapmacası

Dividend tapmacası (ing. Dividend puzzle) — ifadəsi maliyyə nəzəriyyəsində, xüsusilə korporativ maliyyədə qarşılaşdığımız maraqlı bir anlayışdır.[1] Bu anlayış, müəssisələrin öz səhmdarlarına dividend ödəmələri ilə əlaqədar qərarlarının bazar dəyərinə və səhmdarların rifahına təsirini izah etməyə çalışır.

Bu tapmaca, maliyyə nəzəriyyəsində həll olunmayan suallardan biri olaraq qalır və davamlı olaraq akademik müzakirələrə səbəb olur.

Şirkətlər qazandıqları gəliri iki yolla istifadə edə bilərlər:[2]

  • Dividend şəklində ödəmə — qazanclar səhmdarlara paylanır.
  • Yenidən investisiya — şirkət qazancı yeni layihələrə və ya fəaliyyətlərin genişləndirilməsinə sərf edir.

Bu vəziyyətdə tapmaca yaranır: Dividend ödəmək səhmdarların rifahını artırırmı, yoxsa bu daha çox gələcəkdə investisiyalar üçün qazancı şirkətdə saxlamaqla mümkün olur?

Miller və Modilyani yanaşması

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Franko Modilyani və Merton Millerin (M&M) 1961-ci il nəzəriyyəsinə əsasən:[3]

Dividend siyasətinin şirkətin bazar dəyərinə təsiri yoxdur (dividendlər və ya yenidən investisiya fərq etməz). Şirkətin bazar dəyəri onun gələcək qazanc potensialından asılıdır. Bu nəzəriyyə yalnız bazarların mükəmməl olduğu hallarda keçərlidir:[2]

  • Vergi yoxdur.
  • Əməliyyat xərcləri yoxdur.
  • İnvestorların hər birində eyni məlumat var.

Bir sıra izahatlar verilir. Bu səhmlərin uzunmüddətli sahibləri adətən institusional investorlardır. Onlar (çox vaxt) dividendlərlə təmin olunan likvidliyə ehtiyac duyurlar, əlavə olaraq, pensiya fondları kimi bir çoxları vergidən azaddır. Siqnal baxımından, nağd dividendlər korporativ fəaliyyət haqqında daxili məlumatı kənar şəxslərə ötürmək və beləliklə də məlumat asimmetriyasını azaltmaq üçün “faydalı vasitədir”.[4]Davranış iqtisadiyyatı iddia edir ki, investorlar üçün əminliklə əldə edilən nəticələr qeyri-müəyyən nəticələrdən üstündür. Beləliklə, burada, müvafiq olaraq, investorlar sonradan mümkün qiymət artımı ilə firmaya yenidən investisiya etməkdənsə, nağd dividendlərə üstünlük verəcəklər (və ödəyəcəklər).

Məşhur sitat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Nobel mükafatlı iqtisadçı Robert Şiller dividendlərlə bağlı olaraq deyir:[5]

" Dividendlər bir tərəfdən müəssisənin etibarlılığını göstərir, digər tərəfdən onların məbləği, gözləntilərə uyğun gəlmədikdə, bazarların narahatlığına səbəb ola bilər "

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Fischer Black (1976). "The dividend puzzle," Arxiv surəti 9 iyul 2024 tarixindən Wayback Machine saytında The Journal of Portfolio Management , 1976.2.2:5-8.
  2. ↑ 1 2 George M. Frankfurter (1999). "What is the Puzzle in “The Dividend Puzzle?,", The Journal of Investing , 8(2):76-85.
  3. ↑ Kwok-Chiu Lam (2014). "The Dividend Puzzle: A Summary Review of Explanations," Arxiv surəti 15 may 2023 tarixindən Wayback Machine saytında Journal of Finance and Investment Analysis, vol. 3, no.4, 2014, 31-37.
  4. ↑ Ruben D. Cohen (2002). "The Relationship Between the Equity Risk Premium, Duration and Dividend Yield," Wilmott Magazine , pp 84–97, November issue.
  5. ↑ Erhan Kilincarslan (2022). "Demystifying the ‘dividend puzzle’ and making sense of government regulations in times of pandemics," Arxiv surəti 9 iyul 2024 tarixindən Wayback Machine saytında lse.ac.uk