Equisetum hiemale

Qışlayan qatırquyruğu (Equisetum hyemale L.)^[2] - qatırquyruğu cinsinə aid bitki növüdür.^[3]

Qışlayan qatırquyruğu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Euphyllophytes Şöbə: Polypodiophyta Sinif: Qıjılar Yarımsinif: Equisetidae Dəstə: Qatırquyruğu Fəsilə: Equisetaceae Cins: Qatırquyruğu ???: Qışlayan qatırquyruğu
Beynəlxalq elmi adı
Equisetum hyemale L., 1753[1]
Şəkil axtarışı ITIS   17154 NCBI   3262 EOL   596763

Elmi adı:Equisetum hyemale L. 

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür. ^[2]

Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxillik bitkidir. Gövdəsi 120 sm hündürlükdədir. Qını silindrik, gövdəyə sıxılmış, bütövlükdə qara, qaidədə və ya ortada eninə yaşıl zolaqlıdır. Strobiləri (spor sünbülləri) oturaq, yumurtavari, sivri və ya uzunsov-yumurtavari, 2 sm uzunluğundadır. Dişiçikləri erkən tökülən, gövdəsi budaqlanmayan. ^{[4] [5]}

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sporların yetişmə dövrü iyun-avqust aylarıdır. Mezofotdir. Nəmli yerlərdə, çağıl daşlarında, dəniz qumluqlarında psammofit-litoral bitkilik tipində kiçik qrup şəklində rast gəlinir. ^{[4] [5] [6] [7]}. Dərman bitkisidir. ^{[4] [6]}

randan yuxarı dağ qurşağına kimi, su kənarında, dəniz kənarı qumluqlarda Convolvulus persicus, Daucus carota, Pulicaria dysenterica, Trachomitum sarmatiense, Argusia sibirica bitkilərindən təşkil olunmuş senozlarda komponent kimi iştirak edir.   Dərman bitkisidir, homeopatiyada və xalq təbabətində istifadə olunur.

Yayılması [redaktə | mənbəni redaktə et]

Samur-Dəvəçi ovalığı (Xaçmaz rayonu, Şabran rayonu); Naxçıvan düzənliyi (Uzunoba kəndi ətrafı). ^{[4] [5] [7] [8]}

Sayı və tendensiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azalmaqdadır. ^[8]

Məhdudlaşdırıcı amillər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xəzər dənizinin səviyyəsinin dəyişməsi və antropogen amillər (mal-qara tərəfindən tapdalanması, çimərliklərdə tikinti işlərinin aparılması). ^[6]

Mühafizə tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq, bərpasını təmin etmək və yeni yayılma yerlərini axtarılması təklif olunur.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]