Estoniya Mərkəzi Bankı

Estoniya Mərkəzi Bankı (est. Eesti Pank, ing. Bank of Estonia) — Estoniyanın mərkəzi bankıdır, ölkənin iki pilləli bank sisteminin üst qatı, Avropa Mərkəzi Banklar Sisteminin üzvüdür.

Estoniya Mərkəzi Bankı
Yerləşməsi
Ölkə
Ünvan Estoniya Tallin, Estoniya
Ümumi məlumatlar
Yaranma tarixi 24 fevral 1919
Valyuta Avro
Digər məlumatlar
Saytı www.eestipank.ee
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Estoniya Bankı Müvəqqəti Hökumətin bankın nizamnaməsini təsdiqlədiyi və xəzinədən 10 milyon marka bank hesabına köçürdüyü 1919-cu ildən bəri il dönümünü sayır. İlk əskinaslar 1921-ci ildə buraxılmışdır.

1940-cı ildə bank SSRİ Dövlət Bankının respublika idarəsinə çevrilir. Kronlardakı əmanətlər 1 kron = 8.10 rubl həqiqi alıcılıq qabiliyyəti ilə 1 kron = 1.25 rubl nisbətində Sovet rubluna dəyişdirilir. 1941-1944-cü illərdə bank Almaniya işğal orqanlarının nəzarəti altında olur. 1944-1990-cı illərdə SSRİ Dövlət Bankının respublika bankı kimi fəaliyyət göstərir. 1989 il: 15 dekabrda Estoniya Respublikasının Ali Şurası, 1919-cu ildə qurulan Estoniya Bankının hüquqi varisi olaraq 1 yanvar 1990-cı ildən Estoniya Bankının yenidən qurulmasını elan edir. 28 dekabrda Estoniya Respublikasının Bankı Haqqında Qanun qəbul edilir və Reyn Otsason bankın rəhbəri təyin edilir.

1990 - 12 aprel tarixində Estoniya Respublikasının Ali Şurası, milli valyutaya keçidin 24 dekabr 1991-ci il tarixində olmasına qərar verir.

1991 - 23 sentyabrda Siym Kallas Estoniya Bankının rəhbəri təyin edilir.

1992 il: Yeni Estoniya kronları 8 aprel tarixində çap edilir və alınır.

Mayın 8-də Estoniya kronunun Alman markı ilə əlaqələndirilməsi barədə qərar qəbul edilir.

Mayın 25-də Estoniya Beynəlxalq Valyuta Fondunun üzvü olur.

15 iyun tarixində Estoniya Beynəlxalq Hesablaşmalar Bankına üzvlüyünü bərpa edir.

1 dekabrda Finlandiya Bankı, Estoniya kronu üçün kotirovkalara başlayır.

1993 - 6 dekabrda Estoniya Bankı və beş kommersiya bankı SWIFT beynəlxalq bank sisteminə qoşulur. 2002 - 21 yanvar tarixində Estoniya Bankı beynəlxalq tələblərə cavab verən yeni banklararası hesablaşma sisteminə keçir.

2004 - 1 may tarixində Estoniya Bankı Avropa Mərkəzi Banklar Sisteminin üzvü və Avropa Mərkəzi Bankının səhmdarlarından biri olur.

2005 - 7 iyun tarixində Estoniya Bankına bankın prezidenti Andres Lipstok rəhbərlik edir.

2010 - 13 iyul tarixində avronun tətbiqi ilə əlaqədar Estoniya kronu üçün sabit bir məzənnə tətbiq edilir: 1 EUR = 15.6466 EEK.

1 yanvar 2011-ci il tarixindən Bank Estoniyanın krondan avroya keçidini həyata keçirmişdir.

Avroya keçid

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Başlanğıcda avronun tətbiqi 2007-ci il üçün planlaşdırılır, lakin bu o dövrdə Estoniyada inflyasiya səviyyələrinin Maastrixt meyarlarına cavab verməməsi səbəbindən baş tutmur[1][2]. 12 may 2010-cu il tarixində Avropa Komissiyası, Estoniyanın avrozonaya keçməsi üçün rəsmi bir təklif irəli sürür. Səbəb isə ölkə avroya keçid üçün bütün lazımı şərtləri yerinə yetirməsi olur. Estoniyanın avrozonaya qəbuluna dair son qərar 13 iyul 2010-cu il tarixində 16 avrozona ölkəsinin maliyyə nazirlərinin toplantısında təsdiq edilmişdir. Həmin gün kronların avroya çevrilmə nisbətinin açıqlanır - 1 avroya 15,6466 kron.

1 yanvar 2011-ci ildən bu yana avro Estoniyada yeganə qanuni ödənc vasitə olur, nağd kronlar avroya paralel olaraq 2 həftə də dolaşır Estoniyada çox populyar olan elektron ödəmələrdə keçid bir anda reallaşır). Hər hansı bir bank ofisində nağd kronun (mübadilə rahatlığı üçün bank ofislərində xüsusi maşınlar quraşdırıldığı kiçik sikkələr də daxil olmaqla) avroya dəyişdirilməsi yeni valyutaya keçdikdən sonra altı ay ərzində mümkün olmuşdur.

2011-ci ilin sentyabr ayına qədər Estoniya əhalisi 90,1 milyon Estoniya kronuna sahibdi, bu da 58,1 milyon avroya bərabər idi. Ölkə sakinlərində 51,8 milyon avro kağız və 6,3 milyon avro sikkə var idi.

Əsas funksiyalar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Avroya keçidlə bankın funksiyaları əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir. Əvvəllər milli valyutanın sabitliyindən cavabdeh olduğu halda, 2011-ci ildən bəri Avropa Mərkəzi Banklar Sisteminin üzvü olaraq vahid pul və kredit avro zonasının həyata keçirilməsində iştirak edir. Bankın fəaliyyətinin ən vacib hədəfi qiymət sabitliyi olur[3].

Bundan əlavə Bank aşağıdakılara görə məsuliyyət daşıyır:

Estoniya bank sisteminin inkişafı, etibarlılığı, sabitliyi;

ödənişlər və hesablaşmalar baxımından maliyyə sisteminin səmərəliliyinin və inkişafının dəstəklənməsi;

əhalinin ehtiyaclarını nağd şəkildə ödənilməsi.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Банк Эстонии: введение евро до 2011 года нереально". Postimees. 2012-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-08-30.
  2. ↑ "План перехода Эстонии на евро (5-я версия)" (PDF). 2008-09-06 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2008-09-16.
  3. ↑ "Objective of monetary policy". 2012-08-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-02-05.