Filippin–İsrail münasibətləri

İsrail–Filippin — İsrail Respublikası və Filippin arasındakı mövcud müasir və tarixi ikitərəfli siyasi, mədəni, iqtisadi, hərbi və s. əlaqələr.

İsrail–Filippin münasibətləri
İsrail və Filippin
 İsrail  Filippin
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İki ölkə arasında tam diplomatik münasibətlər 26 fevral 1958-ci ildə Dostluq Müqaviləsi imzalandıqdan sonra quruldu. 1962-ci ildə İsrailin Maniladakı səfirliyi[1] və Filippin Təl-Əvivdəki səfirliyi açılır. İsrailin Filippindəki səfiri Efraim Ben-Matityahudur.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
İsrailin nəhəng bayrağı

Filippin 1947-ci ildə İsrail Dövlətinin yaranmasına səbəb olan Fələstinin bölünməsi barədə BMT-nin 181 saylı qətnaməsinin lehinə səs verdi. Filippin İsrailin qurulmasını dəstəkləyən 33 ölkədən biri və qətnaməyə səs verən yeganə Asiya ölkəsi olur[2]. İsrail və Filippin 1957-ci ildə tam diplomatik münasibətlər qururlar[3][4]. 1962-ci ildə Təl-Əviv və Manilada səfirliklər açılmışdır. 1997-ci ildə hər iki ölkənin xarici işlər nazirlikləri arasında ikitərəfli siyasi dialoq qurmaq üçün Anlaşma Memorandumu imzalandı. Siyasi dialoq ticarət, iqtisadiyyat, mədəniyyət, texniki yardım, elm, akademik mübadilə, turizm və s. sahələrdə əməkdaşlıqla müşayiət olunur.

28 noyabr 2007-ci ildə Knesset İsrail Dövlətinin qurulmasının 60 illiyini qeyd edərkən BMT-nin № 181 Qətnaməsini dəstəkləyən 33 ölkəyə təşəkkür etdi. Yanvarın 27-ni illik Holokost anım günü kimi qeyd edən BMT qətnaməsi Filippin də daxil olmaqla bir qrup ölkə tərəfindən təbliğ edildi[5]. 2012-ci ilin oktyabr ayında vitse-prezident Jayomar Binay İsrailə beş günlük səfər etdi. Bu müddətdə prezident Şimon Peres ilə Qüdsdə görüş baş tutur[6].

2014-cü ildə xarici işlər naziri Alberto del Rosario İsrailə səfər edir. İsrailli həmkarları ilə ölkəsində kənd təsərrüfatının inkişafını müzakirə edirlər. 2–5 sentyabr 2018-ci ildə Filippin Prezidentinin 1957-ci ildə ikitərəfli diplomatik münasibətlər qurulmasından bəri İsrailə ilk səfəri reallaşdı. Rodriqo Duterte Baş nazir Benyamin Netanyahunun dəvəti ilə Yəhudi dövlətinə səfərə gəlir. Onunla görüşdən əlavə Duderte və Filippin icmasının nümayəndələri Prezident Reuven Rivlin ilə də görüşdü, Yad Vaşem xatirə kompleksini ziyarət etdi. Danışıqlarda filippinlilərin İsraildə məşğulluğu, turizm, ticarət, kənd təsərrüfatı, terrorizm və silahlı mübarizə sahələrində ikitərəfli əməkdaşlıq mövzuları müzakirə edildi[7][8][9][10].

İqtisadi əlaqələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İsrail və Filippin arasındakı ticarətin həcmi artmaqda davam edir, lakin İsrail ilə Avropa və ya Amerika ölkələri arasındakı ticarət səviyyəsi ilə müqayisədə əhəmiyyətsiz olaraq qalır. İsrailin Filippinə ixracı oradan idxal ilə müqayisədə yüksəkdir. 2007-ci ildə İsrailin ixracı 248.448.918 ABŞ dolları, Filippinin İsrailə ixracatı isə 33.929.631 ABŞ dolları təşkil etmişdir. Elektronika iki ölkə arasındakı ixrac mübadiləsinin əsas qayəsi olaraq qalır[11].

2004-cü ildə İsraildə 37155 ilə 50.000 arasında filippinli işə götürüldü[12][13].

Hərbi əməkdaşlıq

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2013-cü ilin iyununda Filippin Spyder hava hücumundan müdafiə sistemləri və "Dəmir Qübbə" zenit raketləri almağa maraq göstərdi.

2014-cü ilin yanvar ayında Filippin Silahlı Qüvvələri 28 İsrail zirehli texnikasının alınmasına razılıq verdi[14].

Filippinin İsraildə istehsal olunan müxtəlif silahlardan məsələn:Qalil və TAR-21 odlu silahlarından və artilleriyadan istifadə etdiyi bilinir.

2018-ci ilin aprel ayının sonunda İsrail dövlət müdafiə konserni "Rafael" tərəfindən istehsal olunan Spike ER raketləri Filippinə təhvil verildi. Bu raketlər yeni çox məqsədli desant katerləri üçün nəzərdə tutulur[15].

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Архивированная копия". 2012-09-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-28.
  2. ↑ "UN General Assembly Resolution 181". Ministry of Foreign Affairs (Israel). 2019-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-21.
  3. ↑ dela Cruz, Roderick. "Why Israel offers visa-free access to Filipino tourists". Manila Standard. Philippines. March 12, 2016. December 25, 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 23, 2017.
  4. ↑ Hoffman, Carl. "The ties that bind: Filipinos and Jews, the Philippines and Israel". The Jerusalem Post. Israel. April 11, 2007. October 19, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 23, 2017.
  5. ↑ "Philippine-Israel diplomatic history". 2012-09-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-21.
  6. ↑ "VP Binay's official visit strengthens ties with Israel". 2013-04-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-21.
  7. ↑ В начале сентября президент Филиппин Родриго Дутерте впервые посетит Израиль Arxivləşdirilib 2022-03-26 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il
  8. ↑ Genalyn Kabiling. PRRD, first PH leader to visit Israel on Sept 2–5 Arxivləşdirilib 2018-11-04 at the Wayback Machine, Manila Bulletin
  9. ↑ Израиль и Филиппины подписали соглашение о трудоустройстве работников по патронажному уходу Arxivləşdirilib 2022-03-10 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il
  10. ↑ В Израиль прибывает одиозный президент Филиппин и его дочь-еврейка Arxivləşdirilib 2022-03-13 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il
  11. ↑ "Philippine-Israel trade cooperation". 2012-09-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-21.
  12. ↑ "Stock estimate of overseas filipinos" (PDF). 2016-07-17 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-21.
  13. ↑ "Catholic News". American Catholic. 2016-04-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-12-28.
  14. ↑ Adiv Sterman. "Philippines to purchase 28 Israeli armored vehicles". The Times of Israel. 20 January 2014. 14 March 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 January 2014.
  15. ↑ Израиль поставил ракеты Spike ВМФ Филиппин Arxivləşdirilib 2022-03-10 at the Wayback Machine, NEWSru.co.il