Firudin Məhərrəmov

Firudin Məhərrəmov (tam adı: Məhərrəmov Firudin Əliməmməd oğlu; 10 may 1959, Lerik rayonu) — teatr rejissoru,^[1] ssenarist, Azərbaycanın xalq artisti (2018).

Firudin Məhərrəmov
Məhərrəmov Firudin Əlməmməd oğlu
Doğum tarixi	10 may 1959(1959-05-10) (65 yaş)
Doğum yeri	Lerik rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ
Milliyyəti	azərbaycanlı
Vətəndaşlığı	SSRİ  Azərbaycan
Atası	Əliməmməd
Fəaliyyəti	ssenarist, rejissor
Təhsili	Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti
Mükafatları	20182005 2008

Firudin Məhərrəmov 1959-cu il mayın 10-da Lerik rayonunda anadan olmuşdur. 1966-cı ildə Sumqayıt 8 illik məktəbdə təhsil almağa başlayəb. 1970-ci ildə Sumqayıt şəhərində xalq teatrı dərnəyində aktyor və rejissor kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1978-ci ildə Macarıstanda hərbi xidmətdə olmuşdur. Hərbi xidmətdən qayıdandan sonra iki il kimya şirkətində çalışmışdır.

1983-cü ildə M. A. Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunda professor, Xalq artisti Mehdi Məmmədovun rəhbərlik etdiyi rejissorluq fakültəsinə qəbul olunmuş eyni zamanda professor Xalq artisti Azərpaşa Neymətdən dərs almışdır. 1987-ci ildə oranı ümidverici bir rejissor kimi bitirmişdir. Tələbəlik illərində "Bir məhəbbətin tarixçəsi" (Rey Bredberi), "Kamança"(Cəlil Məmmədquluzadə), "Şirə bənzər"(R. İbrahimbəyov) və "Elektra" (Sofokl) kimi əsərlərə Tədris teatrında quruluş verən F. Məhərəmovun rejissor traktovkaları sənətşünaslar tərəfindən layiqincə qiymətləndirilmişdir. 1986-cı ildə tələbə kimi quruluş verdiyi M. F. Axundzadənin "Misyo Jordan və Dərviş Məstəlişah" tamaşası Azərbaycan televiziyasında lentə alınaraq nümayiş olunmuşdur. Elə həmin il də institut bu tamaşanı Gürcüstana qastrol səfərinə göndərmiş, tamaşa xeyriyyə məqsədilə oynanmışdır. Məşhur gürcü rejissorlarından R. Strua və T. Çxeidze tamaşa haqda müsbət fikirlər söyləmişlər. 1987-ci ildə V. Şukşinin "Diribaş adamlar"əsərinə verdiyi quruluşla o, Sumqayıt teatrına quruluşçu rejissor vəzifəsinə qəbul olunub. 1989-cu ildə R. Kiplinqin "Öz xoşuna gəzən pişik" əsərinə verdiyi quruluş, onu kiçik yaşlı tamaşaçıların sevimlisinə çevirib. Bu tamaşa da lentə alınaraq dəfələrlə Respublika televiziyası ilə nümayiş olunub. Məktəbyaşlı uşaqların mənəvi tərbiyəsində ciddi rol oynayan bu tamaşa Respublika televiziyasının Qızıl fondunda saxlanılır. Həmin fondda F. Məhərrəmovun quruluş verdiyi daha bir tamaşanın Azərbaycan dramaturgiyasının banisi M. F. Axundovun "Müsyo Jordan və Dərviş Məstəli şah" komediyasının lenti də saxlanılır. Sumqayıt teatrında bir-birinin ardınca müxtəlif xatakterli tamaşalar F. Məhərrəmovun istedadlı rejissor olduğunu bir daha sübuta yetirdi. Onun quruluş verdiyi "Təxribatçılar" (S. Mrojek), "Subaylarınızdan görəsiniz" (İ. Məlikzadə və S. Ələsgərov), "Yaralar" və "Kim nə deyər bizdə olan qeyrətə" (A. Babayev), "Qarışqa yuvası" (Ə. Qiyas) və s. tamaşalar F. Məhərrəmovun yaradıcılıq potensialını üzə çıxartmışdır. F. Məhərrəmov 4 pyesin tərcüməçisi, 5 pyesin isə müəllifidir. O, Azərbaycan Respublikasında mütəmadi keçirilən mono-tamaşalar festivallarının diplomçusu və laureatı adına layiq görülüb. Ailəlidir, 1 övladı var.

Firudin Məhərromov Respublikada mütəmadi keçirilən mono-tamaşalar festivallarının diplomçusu və laureatı adına layiq görülmüşdür.

Səhnələşdirərək quruluş verdiyi "Hamlet" (V. Şekspir) "Aydın" (C. Cabbarlı) və O. Fikrətoğlunun "Qapı" mono-tamaşaları sənətşünaslar tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Xüsusilə "Hamlet" mono-tamaşasına görə "Rejissurada cəsarətli addım prizi"nə və pul mükafatına layiq görülmüşdür. 1998-ci ildə Gürcüstan Respublikasının Rustavi şəhərinin 50 illiyinə həsr olunmuş, Beynəlxalq "Qızıl maska" festivalında F. Məhərrəmov quruluş verdiyi "Müsyo Jordan və Dərviş Məstəli şah" (M. F. Axundov) tamaşasına görə "Klassik əsər üzərində uğurlu eksperiment" prizi ilə təltif olunmuşdur. 2000-ci ildə Respublikada keçirilən "Klassik tamaşalar festivalı" nda C. Məmmədquluzadənin "Danabaş kəndinin əhvalatları" tamaşası teatr tənqidçiləri tərəfindən festivalın ən samballı klassik tamaşası kimi qiymətləndirilmişdir. "Festivallar festivalı"nda isə F. Məhərromovun quruluş verdiyi Ə. Qiyasın "Qarışqa yuvası" tamaşası mükafata layiq görülməklə yanaşı festival repertuarını bəzəyən tamaşalar sırasında özünəməxsus yer tutmuşdur. Eyni zamanda bu tamaşa türkiyənin Ərzurum şəhərində keçirilən Beynəlxalq Teatr festivalında diploma layiq görülmüşdür. 2005-ci ildə Azərbaycan Respublikasında keçirilən "Boş məkanın dolğunluğu" teatr festivalında F. Məhərrəmov Ç. Aytmatovun "Dəniz kənarıyla qaçan Alabaş" povestinin motivləri əsasında səhnələşdirdiyi "Ümid sahili" tamaşasına görə "Uğurlu aktyor ansamblı"- rejissor prizinə layiq görülmüşdür. Elə həmin ildə Aqşin Babayevin "Xilaskar" əsərinə quruluş verməklə ildə Azərbaycan teatr tarixindı ilk dəfə olaraq Ulu Öndər Heydər Əliyevin bədii obrazını dolğunu ilə səhnəyə gətirmişdir. Tamaşa teatr ictimaiyyətinin və geniş tamaşaçı auiditoriyasının rəğbətini qazanmış, dəfələrlə respublika televiziyasında nümayiş olunmuşdur. F. Məhərrəmov qərb yazarlarının əsərlərini də böyük uğurla tamaşaya qoymaqda davam edir. İngilis yazıçısı Con Qolsuorsinin eyni adlı povesti əsasında səhnələşdirdiyi "Birincilər və sonuncular" tamaşası Türkiyənin Ankara şəhərində keçirilən "Uluslararası teatr festivalı"na dəvət almış, festivalda uğurlu çıxışı ilə türk tamaşaçılarının və münsiflər heyətinin rəğbətini qazanaraq diplom və hədiyyələrə layiq görülmüşdür.

F. Məhərrəmovun quruluş verdiyi daha bir tamaşa Yucin O`Nilin "Qarağaclar altında məhəbbət" tamaşası 2008-ci ildə Teatr Xadimləri İttifaqının təsis etdiyi "Qızıl Dərviş" mükafatına layiq görülmüşdür.

F. Məhərrəmov Sumqayıt teatrında işləməklə yanaşı Azərbaycan Respublikasında bir çox teatrları ilə də yaradıcılıq əlaqələri saxlamış və ayrı-ayrı vaxtlarda Ş. Qurbanov adına Musiqili Komediya teatrında" "Hicran", Füzuli Dövlət Dram teatrında "Danabaş kəndinin əhvalatları" , İrəvan teatrında E. Əfəndiyevin "Poçt şöbəsində xəyal", Anarın "Telefon gecələri", Lənkəran Dövlət Dram Teatrında Çingiz Aytmatovun "Gün var əsrə bərabər" povesti əsasında "Manqurt", Qazax Dövlət Dram Teatrında M. F Axundzadənin "Xırs quldurbasan", Şuşa Dövlət Dram Teatrında "Əli Əmirlinin "Varlı Qadın" tamaşalarına quruluş vermişdir. Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrında C. Məmmədquluzadənin "Anamın kitabı", H. Mirələmovun "Vəsiyyət" tamaşaları uzun müddət teatrın repertuarında qalmaqdadır. Mingəçevir Dövlət Dram Teatrında quruluş verdiyi Hüseyn Cavidin "Ana" tamaşası isə F. Məhərrəmova 2-ci dəfə "Qızıl Dərviş" mükafatını qazandırmışdır. 2011-ci ildə Amerikada fəaliyyət göstərən Azərbaycan Nyu-York Assosiası Firudin Məhərrəmovu orada Azərbaycan teatrı açması üçün dəvət edir. Teatrın açılışı M. F. Axundzadənin "Misyo Jordan və Dərviş Məstəlişah" əsəri ilə olur. Bununla da Amerikada ilk Azərbaycan teatrının əsası qoyulur. Elə həmin il də o Amerikada keçirilən Azərbaycan Dövlət Müstəqilliyinin bərpasının 20 illiyinə həsr edilmiş bayram tədbirinin ssenari müəllifi və quruluşçu rejissoru olmuşdur. O 2012-ci ildə M. F. Axundzadənin 200 illik yubileyi çərçivəsində həmin əsərə yenidən quruluş verir, tamaşa Hindistanda keçirilən ənənəvi Beynəlxal Teatr Festivalında uğurla çıxış edərək diploma layiq görülüb. 2018-ci ildə Turqut Özakmanın "Ocaq" tamaşası ilə Türkiyənin Mersin şəhərində keçirilən Teatr festivalında çıxış edərək diploma layiq görülmüşdür. F. Məhərrəmov 2005-ci ildə Respublikanın "Əməkdar Artisti" fəxri adına, 2008-ci ildə "Tərəqqi medalı"na, 2018-ci ildən isə "Xalq Artisti" və "Prezident mükafatçısı"dır. 2012-ci ildən "Yeni Azərbaycan Partiyası"nın üzvüdür. F. Məhərrəmov 37 ildir ki Sumqayıt şəhərində keçirilən Dövlət səviyyəli tədbirlərin ssenari müəllifi olmaqla yanaşı, həm də quruluşçu rejissorudur. Onun quruluş verdiyi Heydər Əliyevin anadan olmasının 70, 75 və 80 illik, Zərifə Əliyevanın 90 illik yubiley tədbiri, Əziz Əliyev və Həsən Əliyevin yubileyləri, Mir Cəlal Paşayevə həsr olunmuş "Həmişə yanar ürək" adlı yubiley tamaşası və neçə-neçə Azırbaycan şair və mütəfəkkirlərinin eləcə də bayram və tədbirləri tamaşaçı rəğbəti qazanmışdır. 1987-ci ildən bu günə kimi F. Məhərrəmov Sumqayıt teatrının səhnəsində 30-dan çox əsərə quruluş vermişdir. Son iki ildə Sumqayıtlı tamaşaçılar onun hazırladığı "Bir köpək vardı" (G. Xuqayev), "Dağlarda tufan" (Ə. M. Lələdağ), "Qarağaclar altında məhəbbət" (Y. Onil), "Bayramın birinci günü" (N. Hikmət), "Mənim ağ göyərçinim" (T. Vəliyeva), "Varlı qadın" (Ə. Əmirli), "Qaraca qız"(A. Şaiq) "Birincilər və sonuncular" (C. Qolsuorsi), "Şərəfin sandığı" (M. Atəş) və s.uzun müddətli olmaqla yanaşı, tamaşaçılar tərəfindən sevilərək baxılan tamaşalardandır.

Sumqayıt Dövlət Dram teatrı:

1. Vasili Şukşin "Diribaş adamlar" – 22.09.1987
2. V. Kuzyomkin "Qırmızı çiçək" — 25.12.1988
3. Reyqard Kiplinq "Öz xoşuna yaşayan pişik" – 19.03.1989
4. Slavomir Mrojek " Təxribatçılar" (Polis) – 27.05.1990
5. Şahmar Qəribli "Gəlin açıq danışaq" – 08.10.1990
6. Fatma Həsənqızı "Sehirli mahnılar"– 28.12.1990
7. Cahangir Məmmədov "Ayıq olun uşaqlar" – 19.03.1991
8. Aqşin Babayev "Yaralar" – 05.11.1991
9. Lev Ustinov "Cəsur qurbağa balası" – 01.01. 1992
10. İsi Məlikzadə, Süleyman Ələsgərov "Subaylarınızdan görəsiniz"-25.11.1992
11. Vilyam Şekspir "Hamlet" (mono-tamaşa) – 16.12.1992
12. Cəfər Cabbarlı "Aydın" (mono-tamaşa) – 05.02.1994
13. Cahangir Məmmədov, Firudin Məhərrəmov"Şərxanın şər oyunu"20.03.1995
14. Mirzə Fətəli Axundzadə "Müsyo Jordan və Dərviş Məstəli şah"-20.04.1995
15. Firudin Məhərrəmov "Cinbalalar" – 20.03.1996
16. Orxan Fikrətoğlu "Qapı" (mono-tamaşa) – 18.12.1996
17. İsi Məlikzadə "Subaylar" (2-ci quruluş) – 20.12. 1997
18. Əvəz Lələdağ "Batmanla gələn dərd" – 17.04.1998
19. Aqşin Babayev "Kim nə deyər bizdə olan qeyrətə" – 25.06.1998
20. Əyyub Qiyas "Qarışqa yuvası" – 28.07.1998
21. Firudin Məhərrəmov "Oğuzlar" – 08.10.1999
22. Cəlil Məmmədquluzadə "Danabaşlılar" – 10.11.1999
23. Tamara Vəliyeva "Mənim ağ göyərçinim" – 11. 02. 2000
24. Əvəz Mahmud Lələdağ "Dağlarda tufan" – 11.02.2001
25. Geori Xuqayev "Bir köpək vardı" – 08.11.2001
26. Geori Xuqayev "Ailə" – 14.03.2002
27. Diyor Şpiro "Toyuq başı" (mono-tamaşa) – 09.06.2002
28. Vaqif Əlixanlı "Başdaşı" (mono-tamaşa) – 09.06.2002
29. Çingiz Aytmatov "Ümid sahili" (Dəniz kənarıyla qaçan alabaş" povesti əsasında səhnələşdirən Firudin Məhərrəmov) – 26.12. 2004
30. Yucin O’ Nil "Qarağaclar altında məhəbbət" (Qızıl Dərviş mükafatı) – 15.05.2004
31. Famil Süleymanov "Qisas" – 2004
32. Aqşin Babayev "Xilaskar" – 07.05.2005
33. Nazim Hikmət "Bayramın birinci günü" – 18.11.2005
34. Əli Əmirli "Varlı qadın"– 25.07. 2006
35. Abdulla Şaiq "Qaraca qız " – 03.01.2007
36. Mərkəz Qacar "Qabanın səfəri" – 08. 05. 2007
37. Con Qolsuorsi "Birincilər və sonuncular" – 22.07. 2007
38. Firudin Məhərrəmov "Maskalı düşmən" – 16.03. 2009
39. Mirzağa Atəş "Şərəfin sandığı" – 19. 02.2010
40. Əli Əmirli "20 ildən sonra" – 22.12.2010
41. Elçin "Qatil" – 19.06.2011
42. Mirzə Fətəli Axundzadə "Müsyo və Dərviş" (yeni quruluş) – 17.05.2012
43. Əziz Nesin "Öldür məni canciyər" – 19. 06. 2014
44. Hidayət "Burdan min atlı keçdi" – 29.09.2015
45. Mirzə Fətəli Axundzadə "Hacı Qara"– 17.11.2015
46. Atol Fuqart "Qan qardaşları" – 2016
47. İsi Məlikzadə "Toy olsun" – 03.03. 2017
48. Turqut Özakman "Ocaq" – 18.07.2018
49. Əfqan "Atilla" – 14.11.2017
50. Nizami Muradoğlu "Zülmətdə nur" – 23.02.2018
51. Abdulla Şaiq "Tıq-tıq xanım" – 14.03.2019
52. Əli Əmirli "Sevgilim Sumqayıt" – iyun 2019
53. Ülviyyə Heydərova ‘‘Uşaqlıq’’- mart 2020
54. Hafiz Ataxanlı " Xəzinə"
55. Hafiz Ataxanlı " Missiya"

Akademik Milli Dram Teatrında

1. Cəlil Məmmədquluzadə "Anamın kitabı" – 2012
2. Hüseynbala Mirələmov "Vəsiyyət" – 2016

Akademik Musiqili Teatrında

1. Sabit Rəhman, Emin Sabitoğlu "Hicran" – 1993
2. Pərviz Seyidli "İstintaq" – 2019

İrəvan Dövlət Dram Teatrında

1. Anar "Telefon gecələri" – 2002
2. İlyas Əfəndiyev "Məhv olmuş gündəliklər" – 2003
3. Marat Haqverdiyev "Ağ ölüm" – 2004
4. Elçin "Poçt şöbəsində xəyal" – 2005
5. İsi Məlikzadə "Subaylarınızdan görəsiniz" – 2006
6. Anar "Təhminə və Zaur" – 2007
7. Astrid Linqren "Karlson" – 2012
8. Hidayət "Burdan min atlı keçdi" — 2014

Fizuli Dövlət Dram Teatrında

1. Cəlil Məmmədquluzadə "Danabaşlılar" – 1996
2. Cəfər Cabbarlı "Aydın" –1999
3. Mərkəz Qacar "Qabanın səfəri" –1998

Mingəçevir Dövlət Dram Teatrında

1. Hüseyn Cavid "Ana" – 2003 (Qızıl Dərviş mükafatı)
2. İsi Məlikzadə "Subaylar" – 2006

Lənkəran Dövlət Dram Teatrında

1. Çingiz Aytmatov "Manqurt" – 2010
2. Cəfər Cabbarlı "Vəfalı Səriyyə" – 2019

Qazax Dövlət Dram Teatrında

1. Mirzə Fətəli Axundzadə "Xırs quldurbasan" – 2012

Şuşa Dövlət Dram Teatrında

1. Əli Əmirli "Varlı qadın" – 2014

Amerika Nyu-York Azərbaycan Teatrında

1. Mirzə Fətəli Axundzadə "Müsyo və Dərviş " – 2011

Nəsimi folklor özəl teatrında

1. Cahangir Məmmədov "Sevməyə vətən yaxşı" — mart 1990
2. Cahangir Məmmədov "Ay qız kimin qızısan" – iyul 1990

1. "Batmanla gələn dərd" – Əvəz Lələdağın şeirləri əsasında
2. "Danabaşlılar" – C. Məmmədquluzadənın povesti əsasında
3. "Ümid sahili" – Ç. Aytmatovun "Dəniz kənarıyla qaçan alabaş" povesti əsasında
4. "Manqurt" – Ç. Aytmatovun "Gün var əsrə bərabər povesti əsasında
5. "Qapı" – Orxan Fikrətoğlunun hekayəsi əsasında
6. "Qisas" – Famil Süleymanovun romanı əsasında
7. " Tik-Tik xanım" — Abdulla Şaiqin əsəri əsasında
8. "Burdan min atlı keçdi" – Hidayətin əsəri əsasında

Sumqayıt Dövlət Dram teatrı

1. "Qızıl toy". Aktyor Məmməd Ələkbərovun 70 illiyi
2. Aktyor Valeh Kərimovun 50 və 60 illiyi
3. Məhəmməd Fizuli 500 illiyi
4. "Bir gün də insan ömrüdür". Dövlət xadimi Əziz Əliyevin 100 illiyi
5. Aktyor Məzahir Süleymanovun 55 illiyi
6. "Qələbə" – Böyük Vətən müharibəsinin 50 illiyi
7. Aktyor Tofiq Bayramovun 50 illiyi
8. "Təbiət ozanı" – Həsən Əliyevin 100 illiyi
9. "Ulu öndər, dahi rəhbər" – Heydər Əliyevin 75 və 80 illiyi
10. "Tariximizdə qızıl nişan" – Naxçıvanın 85 illiyi
11. "Bahar oğlu" – Cəfər Cabbarlının 100 illiyi
12. "Qisas qiyamətə qalmaz" – Xocalı faciəsi
13. "Döyüş alnımıza yazılıb" – 20 yanvar faciəsi
14. Səməd Vurğunun 100 illiyi
15. Məmməd Arazın 60 illiyi
16. Sabit Rəhmanın 90 illiyi
17. "Xəzan yarpaqları" – Hüseyn Cavidin 125 illiyi
18. Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının 25, 40 və 50 illikləri
19. "Azərbaycan andım mənim"– 28 may təntənəsi
20. "Həmişə yanar ürək"– Mir Cəlal Paşayevin 100 illiyi
21. Sumqayıt şəhərinin 50 və 60 illikləri
22. Bülbülün 100 illiyi
23. Azərbaycan teatrının 138 illiyi
24. "Nurlu ömrün akkordları" – Zərifə Əliyevanın 90 illiyi
25. Zəlimxan Yaqubun 50 illiyi

Akademik Milli Dram teatrında

1. Ağasadıq Gəraybəylinin 120 illiyi
2. Mikayıl Mirzənin 90 illiyi

Amerika Nyu-York şəhərində

1. Azərbaycan Dövlət Müstəqilliyi bərpasının 20 illiyi

1. "Yanmış körpülər" – 25 seriya
2. İynə-sap" – 4 seriya
3. "Şans" – 2 seriya
4. "Susmuş vicdan" – 20 seriya (V. Babanlının povesti əsasında)
5. "Məhv olmuş gündəliklər" – 2 seriya (İ. Əfəndiyevin pyesi əsasında)
6. "Qağayı" — 12 seriya
7. "Oyunçu" – 10 seriya
8. "Boyunbağı" – 12 seriya
9. "Yadlar və doğmalar" – 2 seriya
10. "Qorxu" – 2 seriya
11. "Ömürlük əzab" – 40 seriya (V. Babanlının romanı əsasında)
12. " Beşatılan" – 2 seriya.

1. "Oğuzlar"
2. "Maskalı düşmən"
3. "Cinbalalar"
4. "Məlikməmməd"

1. Yuçin O’Nil "Qarağaclar altında məhəbbət (Həmtərcümə)
2. Con Qolsuorsi "Birincilər və sonuncular" (həmtərcümə)
3. L. Ustinov "Qəhrəman qurbağa balası" (həmtərcümə)
4. Rüstəm İbrahimbəyov "Şirə bənzər"

F. Məhərrəmov 2005-ci ildə Respublikanın "Əməkdar artisti" Fəxri adına, 25 sentyabr 2008-ci il "Tərəqqi" medalına, 2007-ci ildə, 2008-ci ildə, 9 may 2018-ci ildə^[2], 10 may 2019-cu ildə^[3], 7 may 2020-ci ildə^[4], 7 may 2021-ci ildə^[5], 10 may 2022-ci ildə^[6], 6 may 2023-cü ildə^[7] və 9 may 2024-cü ildə^[8] Prezident mükafatına layiq görülmüşdür.

F. Məhərrəmov 27 may 2018-ci ildə Azərbaycanın Xalq artisti fəxri adına layiq görülmüşdür.^[9]

10 mart 2024-cü ildə Azərbaycan Teatr Xadimlər İttifaqının təsis etdiyi “Sənətkar” medalı ilə təltif olunub

• Siyavuş Əmirli, "20 ildən sonra…", "Bütöv Azərbaycan", № 34(122), 5–11 oktyabr 2011. səh.6