Fiziki məşq

Ağırlıq qaldırma məşqi

Fiziki məşq — fiziki hazırlığı və ümumi sağlamlığı, rifahı gücləndirən və qoruyan hər hansı bədən fəaliyyətidir.[1]

Bu, böyüməyə kömək etmək və gücü artırmaq, qocalmanın qarşısını almaq, əzələləri və ürək-damar sistemini inkişaf etdirmək, atletik bacarıqları inkişaf etdirmək, arıqlamaq və ya pəhriz saxlamaq, sağlamlığı yaxşılaşdırmaq[2] və ya sadəcə həzz almaq üçün müxtəlif səbəblərdən həyata keçirilir. Bir çox fərdlər qrup halında toplaşa, ictimailəşə və rifahı və psixi sağlamlığı yaxşılaşdıra biləcəkləri açıq havada məşq etməyi seçirlər.[3][4]

Sağlamlıq faydaları baxımından tövsiyə olunan məşq miqdarı məqsədə, məşq növünə və insanın yaşından asılıdır. Hətta az miqdarda məşq etmək heç etməməkdən də daha faydalıdır.[5]

Təsnifat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fiziki məşqlər insan orqanizminə ümumi təsirindən asılı olaraq ümumiyyətlə üç növə bölünür:

  • Aerobik məşq böyük əzələ qruplarından istifadə edən və bədənin istirahət zamanı olduğundan daha çox oksigen istifadə etməsinə səbəb olan hər hansı fiziki fəaliyyətdir. Aerobik məşqlərin məqsədi ürək-damar dayanıqlığını artırmaqdır. Aerobik məşqlərə misal olaraq qaçış, velosiped sürmə, üzgüçülük, sürətli yerimə, iplə atlama, avarçəkmə, yürüyüş, rəqs, tennis, davamlı məşq və uzun məsafəyə qaçış daxildir.
  • Güc və müqavimət məşqlərini özündə birləşdirən anaerob məşq əzələ kütləsini möhkəmlədə, gücləndirə və artıra, həmçinin sümük sıxlığını, tarazlığı və koordinasiyanı yaxşılaşdıra bilər. Güc məşqlərinə misal olaraq push-up, pull-up, lunges, squats, bench press daxildir. Anaerob məşqlərə həmçinin qısamüddətli əzələ gücünü artıran çəki təhsili, funksional məşq, ekssentrik məşq, interval təlimi, sprinting və yüksək intensivlikli interval məşqləri daxildir.
  • Elastik bədən məşqləri əzələləri dartır və uzadır. Dartma kimi fəaliyyətlər oynaqların elastikliyini yaxşılaşdırmağa və əzələləri sərbəst saxlamağa kömək edir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Kylasov A, Gavrov S. Diversity Of Sport: non-destructive evaluation. Paris: UNESCO: Encyclopedia of Life Support Systems. 2011. 462–91. ISBN 978-5-89317-227-0.
  2. ↑ "7 great reasons why exercise matters". Mayo Clinic (ingilis). 4 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 November 2018.
  3. ↑ Bergstrom, K; Muse, T; Tsai, M; Strangio, S. "Fitness for Foreigners". Slate Magazine. Slate Magazine. 19 January 2011. 1 October 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 December 2016.
  4. ↑ Deslandes, Andréa; Moraes, Helena; Ferreira, Camila; Veiga, Heloisa; Silveira, Heitor; Mouta, Raphael; Pompeu, Fernando A.M.S.; Coutinho, Evandro Silva Freire; Laks, Jerson. "Exercise and Mental Health: Many Reasons to Move". Neuropsychobiology. 59 (4). 2009: 191–198. doi:10.1159/000223730. PMID 19521110.
  5. ↑ "Exercise". UK NHS Live Well (ingilis). 2018-04-26. 2020-08-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-13.