Forburq

Forburq (alman. Vorburg" qaladan əvvəl") — müdafiə strukturlarının mərkəzi hissəsinə əsas keçidi qorumaq üçün tikilmiş və eyni zamanda qalada yer tapılmayan köməkçi binaların yerləşdiyi yer kimi xidmət edən qala və ya qalanın xarici hasarıdır. [1]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Erkən orta əsrlərdən bəri qala ənənəvi olaraq təbiətin özünün təbii qoruma yaratdığı yerlərdə yerləşirdi: yüksək təpə, qayalı uçurum, göldəki ada və s. Eyni zamanda, qalada bütün lazımi təsərrüfat obyektlərini yerləşdirmək üçün yer yox idi: tövlələr, emalatxanalar, anbarlar, pivə zavodları, çörəkbişirmə müəssisələri, mətbəx və digər yardımçı tikililər. Bundan əlavə, əsas qalaya giriş (atma körpüsü, qayalar arasındakı cığır və s.) ilkin müdafiə vasitələri ilə təmin edilməli idi. Çox vaxt qalanı qorumaq üçün qulluqçular, mətbəx işçiləri orada məskunlaşmışdılar.

Beləliklə, "Forburq" anlayışı belə yarandı (alman dilindən - "qalanın qarşısında") qalanın ayrı bir hissəsinin bir qayda olaraq, müdafiə divarı ilə qorumağa çalışdılar.

Zaman keçdikcə forburq əsas qaladan daha böyük bir məkana çevrildi. Buna misal olaraq Monşau və Burresheim qalalarını göstərmək olar. Əhəmiyyətli və zəngin qalalara ayrıca divarla qorunan bir bazar sahəsi də daxil idi. Eyni zamanda, əsas qalaya giriş hələ də forburq sakinləri üçün əlçatmaz idi. Dağ qalalarının qarşısında forburq ərazinin relyefinə uyğun olaraq formalaşmışdır. Forburg qala qapısı qarşısında aypara formasında idi.

Heldburg qalasında olduğu kimi, relyefə görə fordburq ərazinin xüsusiyyətlərinə görə qaladan xeyli məsafədə yerləşməsi məsləhət görülürdü.

Orava qalası (Slovakiya)
Pürmont qalasının forburqu (Almaniya).

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Friar, Stephen (2003). The Sutton Companion to Castles, Sutton Publishing, Stroud, 2003, p. 22. ISBN 978-0-7509-3994-2

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Horst Wolfgang Böhme, Reinhard Friedrich, Barbara Schock-Werner. Wörterbuch der Burgen, Schlösser und Festungen (нем.). — Reclam, Stuttgart, 2004. — S. 255–256. — ISBN 3-15-010547-1.
  • Großmann, G. Ulrich. Die Welt der Burgen. Geschichte, Architektur, Kultur (нем.). — C. H. Beck, München, 2013. — S. 96-97. — ISBN 978-3-406-64510-5.
  • Krahe, Friedrich-Wilhelm. Burgen und Wohntürme des deutschen Mittelalters. Band 1 (нем.). — Thorbecke, Stuttgart, 2002. — S. 53-55. — ISBN 3-7995-0104-5.
  • Piper, Otto. Burgenkunde. Nachdruck der Ausgabe von 1912 (нем.). — Weltbild, Augsburg, 1994. — S. 10-11. — ISBN 3-89350-554-7.
  • Herbert de Caboga. Kleine Burgenkunde. Nachdruck der Ausgabe von 1961 (нем.). — Rheinland-Verlag, Köln, 1993. — S. 33. — ISBN 3-7972-0496-X.
  • Losse, Michael. Kleine Burgenkunde. 2. Auflage (нем.). — Regionalia, Euskirchen, 2011. — S. 49. — ISBN 978-3-939722-39-7.