Fransız Polineziyası

Fransız Polineziyası (fr. Polynésie française, taiti Pōrīnetia farāni) — Fransanın dənizaşırı kollektivliyi və təsisçi ölkəsi cənubi Sakit okeanın mərkəzində yerləşir. Qərbdən — Kuk Adaları suları ilə, şimal-qərbdən — Kiribati Respublikası ilə, şimaldan, şərqdən və cənubdan — neytral Sakit okean suları ilə, cənub-şərqdən — Pitkern suları ilə həmsərhəddir.

Fransız Polineziyası
fr. Polynésie française
Bayraq[d] Gerb[d]
Bayraq[d] Gerb[d]
Tahiti Nui Mare’are’a
Rəsmi dilləri
Paytaxt Papeete
Sahəsi Dünyada 173-cü
 • Ümumi 4167 km²
 • Su sahəsi (%) 12
Əhalisi
 • Əhali 280 min nəfər (184-cü)
 • Siyahıyaalma (2012) 268 270 nəf.
 • Sıxlıq 67 nəf./km² (130-cu)
Valyuta CFP Franqı
İnternet domeni .pf
ISO kodu PF
Telefon kodu +689
Saat qurşaqları
Nəqliyyatın yönü sağ[d]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Buraya arxipelaqlar daxildir: Cəmiyyət adaları, Tuamotu adaları, Markiz adaları, Tubuai adaları, Tuamotunun yaxınlığında olan Qambye adalarını ayrıca ayırır, əslində Tuamotunun ayrı bir hissəsi. Ümumi sahəsi — 4,167 km², əhalisi — 281 674 nəfərdir (2017-ci ildə təxmin edildiyi kimi). Siyasi və inzibati mərkəz Taiti adasındakı Papeete şəhəridir (Fransız Polineziyasının ən böyük adası, 1 min km²).

Fransız Ali Komissarlığı tərəfindən idarə olunur. Yerli hakimiyyət orqanları — Nazirlər Şurası və ərazi məclisi.

Dənizaşırı kollektivliyin ilk sözü Fransaya aid olmaq deməkdir. İkinci söz, yarısını tutduğu Sakit okean bölgəsindən gəlir. "Polineziya" adı (hərfən — "çox adalı") XVI əsrdə qədim yunan sözlərindən πολύς — "çox" və νῆσος — "ada" sözlərindən süni şəkildə yaranmışdır; sonu ümumiyyətlə ölkələrin və ərazilərin adlarına aiddir [1]. Ərazinin müasir adı ikinci yarıda və ya XIX əsrin sonlarında, ərazinin Fransanın bir hissəsi olanda sonra ortaya çıxdı.

Ümumi coğrafiyası və ətraf mühit şəraiti

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Fransız Polineziyası xəritəsi

Fransız Polineziyasına Markiz, Cəmiyyət, Qambye, Tubuai və Tuamotu arxipelaq daxildir. Ümumiyyətlə təxminən 130 adadan ibarətdir[2]. Ən iri adası — Taitidir, burada mərkəzi şəhər Papeete yerləşir.

Ümumi sahəsi
4167 km²
* Torpaq sahəsi: 3660 km²
* Su: 507 km²
* Dəniz: 4.8 milyon km²
Torpaq sərhədləri
0 km
Sahil xətti
2,525 km
Dəniz tələbləri
* Eksklüziv iqtisadi bölgə: 200 dəniz mil
* Ərazi dəniz: 12 dəniz mili
Həddindən artıq nöqtələr
* Ən aşağı nöqtə: Sakit Okean 0 m.
* Ən yüksək nöqtə: Orohena dağı (Taiti adası) 2241 m.
Təbii ehtiyatlar
Ağac, balıq, kobalt, su elektrik
Torpaq istifadəsi
* Torpaq sahəsi: 1%
* Daimi bitkilər: 6%
* Daimi otlaqlar: 5%
* Meşələr və meşəlik: 31%
* Digər: 57% (1993 qiymətləndir.)
Suvarılan torpaq
Şərh  N / A km²

Fransız Polineziyası tam olaraq müstəqil siyasətə malik olan dövlət deyil. Belə ki, daxili siyasətdə müstəqil olsalarda, xarici siyasətdə Fransadan asılıdır. Dövləti qubernator idarə edir və həmin qubernator Fransa parlamenti tərəfindən təyin edilir.

İqtisadi olaraq da əsasən Fransaya bağlıdır. Milli iqtisadiyyat Fransa parlamenti və qismən yerli icra orqanları tərəfindən həyata keçirilir. Milli valyutası CFP Franqıdır.

Yerli dialektlər mövcud olsa da dövlətin rəsmi dili fransızcadır.

Murea
Bora Bora
  1. Поспелов, 2002
  2. Kingfisher Geography Encyclopedia. ISBN 1-85613-582-9. Page 546
  • Поспелов Е. М. Географические названия мира. Топонимический словарь (Русские словари, Астрель, АСТ 3 000 nüs.). М.: 2-е изд., стереотип. отв. ред. Р. А. Агеева. 2002. səh. 512. ISBN 5-17-001389-2.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]