Hüneyn döyüşü

Hüneyn Döyüşü (ərəbcə: غزوة حُنين); Hicrətin səkkizinci ilində, miladi təqvim ilə 630-cu ildə, Məkkənin fəthindən dərhal sonra Hüneyn Vadisində meydana gəldi. Müharibə İslamın qurucusu və son peyğəmbər Məhəmməd (s.a.v) əmrindəki İslam ordusu ilə Taif bölgəsindəki Havazin və Sakif qəbilələri arasında baş verdi. Bütpərəstlərin basqınları və Məkkənin yeni müsəlmanlarının iştirakı sayəsində, Hüneyn yürüşünün başlanğıcında İslam ordusu sarsıldı və hətta İslamın qurucusu Məhəmməd peyğəmbərin həyatı təhlükə altında qaldı. Lakin nəticədə müsəlmanlar qalib gəldilər və çoxlu qənimət əldə etdilər.

Hüneyn döyüşü
Tarix	630
Yeri	Hüneyn vadisi, Taif, Ərəbistan
Nəticəsi	Müsəlmanların qalibiyyəti
Münaqişə tərəfləri
Müsəlmanlar Yerli pagan Ərəb qəbilələri
Komandan(lar)
Məhəmməd peyğəmbər Malik ibn Auf
Tərəflərin qüvvəsi
12 min Müsəlmanlar bilinmir (Müsəlmanlardan qismən daha çox)
İtkilər
4 nəfər Şəhid oldu 70-200 arası
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bu rəvayətlərin bəziləri məsəl ənənəsinin əksidir. Bu ənənənin özəlliyi ictimaiyyəti incidən aşkar faktlarda deyil, əksinə povestlərindən sonra tamaşaçıdan yığdıqları pulun miqdarını artıran, duyğularını sığallayan, şişirdən, bəzən ağlatdıran ətraflı dramatik hekayələr verir.^[1]

Lətifələr əsasən peyğəmbərlik dəlilləri (Delail En Nubuwwa) kimi sahələrdə istehsal edilmişdir. Məsələn, Huneyn döyüşündə Məhəmmədin atdığı bir ovuc çınqıl bütün kafirlərin gözünə bir-bir daxil olur.^[2]

Hüneyn müharibəsinin səbəbinin Havazin və Sakif qəbiləsinin görkəmli şəxslərinin İslamın banisi Məhəmməd peyğəmbərin Məkkəni fəth etməsindən sonra növbədə olduqlarını düşündükləri və o dövrdə Məkkədə olan müsəlmanlara hücum etmək qərarına gəldikləri barədə xəbər yayılır. Başqa bir düşüncəyə görə, bu müharibə Məhəmməd peyğəmbərin Məkkəni fəth etmək üçün Mədinədən yola düşdüyü zaman Havazin və Sakif qəbilələrinin bir araya gələrək, İslam ordusunun onlarla mübarizə aparmaq üçün hərəkətə keçdiyini düşünərək Hüneyn bölgəsində qərargah qurdular.

Məhəmməd peyğəmbər ordunun əmrini düzəltdikdən sonra səhər qaranlığında əsgərləri ilə Huneyn vadisinə getdi. Huneyn vadisi ətrafında gizlənən Havazin və Sakif qəbilələri qəfildən müsəlmanlara hücum etdilər. Əvvəlcə Süleym övladlarının qəbiləsindən olan süvari qoşunları, sonra Məkkəlilər və digərləri geri çəkilməyə başladılar. Məhəmməd əsgərlərinə: "Mənə tərəf gəlin, mən Allahın Rəsulu Məhəmməd b. Abdullaham" dedi, lakin əsgərlərin çoxu dağıldı.

Məhəmməd peyğəmbərlə davamlı qalanların sayı barədə fərqli fikirlər var. Bəzi xəbərlərdə yalnız dörd nəfərin adı çəkilir: İmam Əli, Abbas b. Əbdülmuttalib, Əbu Süfyan b. Haris b. Abdulmuttalib (Ben-i Haşimdən) və İbn Məsud. Başqa bir rəvayətdə İmam Əli, Abbas b. Əbdülmuttalib, Əbu Süfyan b. Haris b. Abdulmuttalib və Ayman b. Kimi Haşimin doqquz və ya on oğlu var idi. Ummu Aymanın Məhəmmədin yanında qaldığı bildirilir.Tövbə surərinin 25 və 26-cı ayələrində müharibədən geri çəkilənlərin də adı çəkilir və Allahın müharibə zamanı müsəlmanlara kömək etdiyi bildirilir.

Bəzi əsgərlərin geri çəkilməsindən sonra Abbas b. Abdulmuttalibə "Ey Ənsar! Ey Semura səhabələri! (Semure ağacının altında beyət edən səhabələr)! Ey Bəqərə surəsinin əhli! " qışqırmasını əmr etdi. Abbas b. Abdulmuttalibin fəryadı eşidilən kimi geri çəkilmə Məhəmmədə dönməyə başladı; yüz nəfər dərhal Məhəmmədlə birlikdə geri döndü. Daha sonra Məhəmməd onlarla müşriklərə qarşı vuruşdu. Digərləri "ləbbeyk" qışqırıqları ilə sürətlə geri döndülər.

Bütpərəstlər geri çəkilməyə başladıqda, Malikin Sakif qəbiləsinin oğullarından 70 nəfər öldürüldü. Bəzi rəvayətlərdə Havazin müharibəsində və Bədr Döyüşündə öldürülən müşriklərin sayı eynidir; yəni yetmiş nəfər olduğu ifadə edildi. Ancaq Mes'udi, bu sayın təxminən 150 nəfər olduğunu yazdı. Müsəlmanlar Hunayn yürüşündə qadınlar və uşaqlar da daxil olmaqla altı min müşrik tutdular. Bundan əlavə, 24 min dəvə, 40 mindən çox qoyun və dörd min ukiyyə (qədim ölçü vahidi) gümüş qənimət götürdülər.

Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 889; İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 2, s. 137 ve 150; Belazuri, Ahmed b. Yahya, Ensabu’l Eşraf, c. 1, s. 438.
Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 885; Belazuri, Ahmed b. Yahya, Ensabu’l Eşraf, c. 1, s. 438.
Taberi, Tarih-i Taberi, c. 3, s. 70.
Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 895 - 897; İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 2, s. 150 - 151.

1. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-12-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-13.
2. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-12-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-01-13.