Həsən Axund
Məhəmməd Həsən Axund (dəri محمد حسن اخوند; puşt. محمد حسن اخوند; 1945, Pənçvaiyə rayonu[d], Qəndəhar vilayəti) — əfqan molla, siyasətçi və Taliban lideri, hazırda Əfqanıstanın Baş naziri.
| Məhəmməd Həsən Axund | |
|---|---|
 | |
Əfqanıstan İslam Əmirliyinin Baş naziri | |
| 7 sentyabr 2021 – h.h | |
| Əvvəlki | Əbdül Kəbir (müvəqqəti) |
Əfqanıstan İslam Əmirliyinin Baş nazirinin müavini | |
| 27 sentyabr 1996 – 13 noyabr 2001 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | Əbdülqani Bəradir (müvəqqəti)
|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Zəri rayonu, Qəndəhar əyaləti, Əfqanıstan Krallığı (indiki Əfqanıstan) |
| Partiya | |
| Dini | sünnilik |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Axund Əfqanıstanın cənubundandır. BMT Təhlükəsizlik Şurasının məlumatlarına görə, o, doğulduğu vaxt Pənçvayi rayonunda olan, lakin Əfqanıstan Krallığının Qəndəhar vilayətinin Zari rayonunda yerləşən Paşmulda anadan olub. BMT onun doğum ilini 1945–1950 və 1955–1958 olmaqla təxmin edir. "Əl-Cəzirə" deyir ki, Axundun puştun nəsli 1747-ci ildə Dürranilər İmperiyasının banisi Əhməd xan Abdalidən gəlir.[2]
Əfqanıstanda müxtəlif islam seminariyalarında təhsil alıb. Bir çox Taliban liderlərindən fərqli olaraq, axund Sovet-Əfqan müharibəsində iştirak etməyib.[3]
Axund İslamla bağlı bir neçə əsərin müəllifidir. "BBC News"-un məlumatına görə, o, hərbi deyil, dini aspektlər tərəfindən Talibanda nüfuza malikdir. Birləşmiş Ştatların Sülh İnstitutunun analitiki onun daha çox siyasi adam olduğunu iddia etdi.[4]
Siyasi fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Axund Talibanın ən yaşlı üzvlərindən biridir və hərəkatın ilk lideri Məhəmməd Ömərin yaxın silahdaşı olub. Taliban hakimiyyəti dövründə o, 1998-ci ildən 27 oktyabr 1999-cu ilə qədər Əfqanıstanın Xarici İşlər Naziri və hakimiyyəti dövründə də Baş nazirin müavini olub. Bir çox digər yüksək rütbəli Taliban üzvləri kimi, o, terror qruplarına sığınacaq verilməsi ilə bağlı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının sanksiyalarına məruz qalır.[2]
Axund 1995-ci ildə Kabilin altı nəfərdən ibarət Müşahidə Şurasının üzvü idi.
Qiyam dövründə Axund fasilələrlə Kvetta Şurasının üzvü olub. 2013-cü ildə o, Taliban komissiyalarının rəhbəri və işə qəbul komissiyasının rəhbəri olub.[5]
2021-ci ildə Talibanın hakimiyyətə qayıdışından sonra Axund müvəqqəti Baş nazir təyin edilib. Onun təyinatı Talibanın mötədil və sərt mövqeli fiqurları arasında kompromis kimi qiymətləndirilib. O, 7 sentyabr 2021-ci ildə vəzifəsinin icrasına başlayıb.[6]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 https://www.un.org/securitycouncil/es/sanctions/1988/materials/summaries/individual/mohammad-hassan-akhund.
- ↑ 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2021-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-01.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-09-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-01.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-09-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-01.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-01.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-01.