II Montezuma
II. Montezuma yada II. Moktezuma (1466, Tenoçtitlan[d] – 29 iyun 1520, Tenoçtitlan[d]) — 1502-dən 1520-ci ilə qədər Tenoçtitlanı idarə edən Astek kralı.
| II Montezuma | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1466 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 29 iyun 1520 |
| Vəfat yeri |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Astek İmperatoru II. Montezuma, Meksikanın indiki paytaxtı Tenoçtitlandan idarə olunan Aztek İmperiyasının ən tanınmış və nüfuzlu hökmdarlarından biri idi. Montezuma həyatı və rəhbərliyi Astek sivilizasiyasının zirvəsində güclü və qarışıq bir dövrdə mühüm rol oynadı.
Montezuma 1466-cı ildə Tenoçtitlanda, Astek hökmdarlarının xidmətində olan yüksək rütbəli zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. O, gənc yaşlarında hərbi təlim keçmiş, hakimiyyətinə qədər müxtəlif müharibələrdə və diplomatik missiyalarda təcrübə toplamışdır.[1]
Montezumanın taxta çıxması 1502-ci ildə baş verdi və onun hakimiyyəti dövründə o, Astek İmperiyasının zirvəsinə çatdı. Onun rəhbərliyi altında imperiya genişləndi, iqtisadiyyat çiçəkləndi və kültür fəaliyyətləri gücləndi. Montezuma öz dövrünün ən güclü hökmdarlarından biri kimi hörmət edilirdi və qonşu xalqlar arasında böyük hörmətə malik idi.[2]
Bununla belə, Montezumanın hakimiyyəti də müxtəlif çətinliklərlə dolu idi. Xüsusilə, 1519-cu ildə ispan konkistadoru Ernan Kortesin Meksika sahillərinə gəlişi Montezumanın güclü imperiyasını çətin sınaqdan keçirdi. Kortesin irəliləməsi və onun rəhbərlik etdiyi ispan ordusunun texnoloji üstünlüyü Montezumanın güclü imperiyasını çətin vəziyyətə saldı.[3]
Montezuma ispan fatehinin Tenoçtitlana doğru irəliləməsi ilə bağlı qərarsız idi və vəziyyəti diplomatik yanaşmalarla həll etməyə çalışırdı. Lakin bu səylər nəticəsiz qaldı və Montezuma sonda İspan qüvvələrinə təslim oldu. Onun təslim olması Astek xalqı arasında böyük məyusluq yaratdı və nəticədə üsyanlara səbəb oldu.[4]
Montezumanın ölümü onun əsirlikdə olduğu zaman baş verdi. Bəzi mənbələr onu ispan qüvvələrinin öldürdüyünü, digərləri isə intihar etdiyini iddia edir. İstənilən halda Montezumanın faciəvi sonu Astek İmperiyasının dağılmasında dönüş nöqtəsi hesab olunur.[5]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Cultures: The Civilizations of Mexico and Central America". səh. 12. İstifadə tarixi: 2024-02-10.
- ↑ "Aztec Warfare: Imperial Expansion and Political Control". səh. 56. İstifadə tarixi: 2024-02-10.
- ↑ Hernan Cortes and the Conquest of Mexico. səh. 76.
- ↑ The Conquest of Mexico|acces. səh. 92.
- ↑ "Montezuma II. - National Geographic". səh. 105. İstifadə tarixi: 2024-02-10.