I Harald Gözəlsaç
I Harald Gözəlsaç və ya I Harald Horfaqer (q.skan. Haraldr hárfagri, norv. Harald I Hårfagre; 850- təx. 933) - Norveçin birinci kralı. Gözəlsaçlılar və ya Horfaqerlər sülaləsinin banisi.
| I Harald Gözəlsaç | |
|---|---|
| q.skan. Haraldr hárfagri norv. Harald I Hårfagre | |
 | |
| 872 – 930 | |
| Əvvəlki | yoxdur |
| Sonrakı | Eyrik Qanlı Balta |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Vestfoll, Norveç |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Ruqalann, Norveç |
| Atası | Qara Halvdan |
| Anası | Raqnhild Siqurddotter |
| Həyat yoldaşları |
Asa Qida Raqnhild Svanhilx Ashild Tora Snefrid |
| Uşaqları |
oğulları: Quttorm, Qara Halvdan, Bəyaz Halvdan, Siqfred, Hrörek, Siqtrik, Frodi, Torqisl, Eyrik Qanlı Balta, Byörn Morehod, Olof, Raqnar Rükkil, Rinq, Daq, Qudröd Skiry, Yaxşı Hakon, Uzunayaq Halvdan, Qudröd Blesk, Düzayaq Röqnvald, Siqurd Hrisi |
| Ailəsi | İnqlinqlər sülaləsi |
| Dini | Skandinaviya büdpərəstliyi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]I Harald Vefstfoldun İnlinqlər sülaləsindən olan konunqu Qara Halvdanın və Hrinqarik konunqu Siqurdun qızı Raqinhildin yeganə övladı idi.
Təxminən 860-cı ildə Qara Halvdan vəfat edir. Bu zaman Haraldın 10 yaşı var idi.
866-cı ildə Harald bütün Norveçi öz hakimiyyəti altında birləşdirməyə başladı. Altı il davam edən yürüşlərdən sonra 872-ci ildə baş verən Hafsfyord döyüşündə əldə edilən qələbədən sonra Harald buna nail oldu.
Haraldın təzyiqi ilə ona tabe olmayan güclü hakimlər Îslandiyaya və Britaniya adalarına qaçdılar. Harald yaratdığı dövləti hücumlardan qorumaq və təhlükəsizliyini təmin etmək üçün sonrakî illərdə yaxın adalara və Şotlandiyaya hücum edərək oraları rəqiblərindən təmizlədi.[1] Bununla yanaşı o həm də Vermland və ətraf ərazilər uğrunda İsveç kralı Erik Emundssonla mübarizə apardı.
Hakimiyyətinin sonuna yaxın mərkəzi hakimiyyĕt zəifləyir. Beləki sayı hələdə dəqiqləşdirilməyən oğulları atalarının taxtı uğrunda çəkişməyə başlayırlar. Ancaq onlardan yalnız biri Haraldın rəğbətini qazanır. 930-cu ildə ölümündən sonra Eyrik Qanlı Balta Norveçin yeni hökmdarı olur.
Ailəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Asdan olan övladları:
- Quttorm
- Qara Halvdan
- Bəyaz Halvdan
- Siqfröd
- Qidadan olan övladları:
- Olof Krasa Qoda
- Hrörek
- Siqtrük
- Frodi
- Torqisl
- Raqnhilddən olan övladları:
- Eyrik Qanlı Balta
- Sanqhildən olan övladları:
- Byörn
- Olaf
- Raqnar Rükkil
- Ashilddən olan övladlar:
- Hrinq
- Daq
- Qudröd
- İnqiqerq
- Torada olan övladları:
- Hakon
- Snefriddən olan övladları:
- Halvdan
- Qudröd
- Röqinvald
- Siqurd Hrisi
- Digər uşaqları:
- İnqeborq
Xatirəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Abidələr
[redaktə | mənbəni redaktə et].jpg)
- 1872-ci ildə Höuqesun şəhərində I Haraldın şərəfinə o zammənlar zarının olduğu güman edilən yerdə abidə ucaldılmışdır.[2]
Filmlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- History Channel kanalı üçün çəkilən və İrlandiya-Kanada istehsalı olan Vikinqlər teleserialının 4-cü sezonunda Harald Gözəlsaç personajı daxil edilir.
Musiqi
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Rebellion pauer-metal qrupunun I Haralda həsr edilmiş mahnısı Sagas of Iceland albomuna daxil edilmişdir.
- Leaves' Eyes alman simfonik metal qrupunun I Haraldın fəthlərinə həsr olunmuş King of Kings albomu işıq üzü görmüşdür.
Kitablar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- I Harald Vinland Saga manqasında qeyd edilib.
Oyunlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Harald Gözəlsaç Crusader Kings II oyununun personajlarındandır.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ P. H. Sawyer, "Harald Fairhair and the British Isles", in "Les Vikings et leurs civilisation", ed. R. Boyer (Paris, 1976), pp. 105–09.
- ↑ Torgrim Sneve Guttormsen, 'Branding local heritage and popularising a remote past Arxivləşdirilib 2022-07-25 at the Wayback Machine: The example of Haugesund in Western Norway', AP: Online Journal in Public Archaeology, 1 (2014), 45–60 (p. 47).