Kol şoranı

Qarağan şoranı və ya kol şoranı

Qarağan şoranı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Dəstə: Qərənfilçiçəklilər Fəsilə: Pəncərkimilər ???: Qarağan şoranı
Beynəlxalq elmi adı
Nitrosalsola dendroides Theodorova, 2015
Şəklin VikiAnbarda axtarışı

Rusiyada, Dərbənddə və Azərbaycanda Xəzər dənizinin şimal sahilində, Kür çayı ətrafında təsvir edilmişdir. Qafqazda, Avropada, Orta Asiyada, İranda təbii halda bitir.

Hündürlüyü 20-60 sm, bəzən isə 100-130 sm-ə qədər olan geniş şaxələnmiş kolcuqdur. Qaidə hissəsində süpürgəvari, yazda sıx tüklənmiş və qışda məhv olan budaqlara malikdir. Yarpaqları növbəli düzülüşlü, cavan yarpaqları silindrvarı, sıx saqqalvarı tüklənmişdir,yaşlı budaqlarda isə çılpaqdır. May ayında çiçəkləyir. Çiçəkləri sayca çox, boz rənglidir və enli süpürgəvari çiçək qrupunda yerləşir. Çiçəkyanlığının yarpaqcıqları demək olar ki, tamamilə sərbəstddir, çiçəkləyəndən sonra sıxlaşır. Noyabr ayında meyvə verir. Meyvələri qanadlı, nazik pərdəli, gümüşü-ağ, sarımtıl və ya çəhrayıdır. Toxumları ovalşəkilli, qara rəngli, xırda nöqtəli, parıldayandır. Meyvələri dekabr ayında yetişir.

Dağ ətəyində və aşağı dağ qurşağında şoranlarda və ya şoranlaşmış torpaqlarda yaxşı bitir.Duzadavamlı bitkidir.

Xəzər və Kür-Araz ovalıqlarında, Qobustanda, Samur-Dəvəçi, Naxçıvan düzənliklərində (Ordubadda), aranda və dağ ətəyində, səhra və yarımsəhralarda geniş yayılmışdır.

Potaş hazırlamaq üçün xammal kimi istifadə edilir. Xüsusilə yaxşı inkişaf etmiş qarağan yarımsəhralığı qiymətli otlaq sahələri hesab edilir. Sabun hazırlanmasında istifadə edilir.

• Tofiq Məmmədov, "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine