Kolxida daş sarmaşığı

Kolxida daş sarmaşığı — Kolxida florasının tipik nümayəndəsidir.Qafqazda,Türkiyədə,Kiçik Asiyada,İranda rütubətli subtropiklərdə yayılmışdır.

Kolxida daş sarmaşığı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Diaphoretickes Ranqsız: Archaeplastida Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Campanulids Dəstə: Çətirçiçəklilər Fəsilə: Araliyakimilər ???: Kolxida daş sarmaşığı
Beynəlxalq elmi adı
Hedera colchica K.Koch, 1859
Şəkil axtarışı ITIS   502898 NCBI   82097 EOL   1143006

Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hündürlüyü 30 m-ə çatan güclü,lianaşəkilli,həmişəyaşıl koldur.Zoğları nazik,qısasorucu köklüdür.Meyvə verən zoğları isə qalın və tüklüdür.Yarpaqlarının uzunluğu 25 sm-ə qədər,müxtəlif formaalı: parlaq dərili,bütöv,bəzən üç hissəli,yaşıl və spesifik qoxuludur.Payızda çiçəkləyir.Çiçəkləri ikicinsli,beşhissəli,yaşılımtıl-sarı,12-35 ədədi çətirşəkilli hamaşçiçəklərə yığılmışdırSaplaqlarının uzunluğu 2-3 sm-ə çatır.Kolxida sarmaşığının çiçək qrupunun bütün hissələri sarı-qonur,çoxşüalı,pulcuqlu tükcüklərlə örtülmüşdür.Ləçəklərin uzunluğu 4-4,5 mm və eni 2-2,5 mm, uzunsov-yumurtavari,ucu bizdir.Erəkcikləri bir az ləçəklərindən qısadır.Sütuncuğun uzunluğu 1,5 mm-dir.Meyvələri qara,şarşəkilli,diametri 10-13 mm,2,5 toxumludur.Növbəti ilin yayında yetişir.

Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kolxida sarmaşığı kölgəli,nəmişli meşələrdə bitir,qayalarda sürünür.Şaxtaya az davamlıdır.Aşağı və orta meşə zolağında,1500 m hündürlüyə qədər rast gəlinir.Təzə,məhsuldar torpağa ehtiyac vardır.

Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Abşeronda.Qazaxda,Tərtərdə yarımkölgəli yerlərdə bitir.Bir çox formalarına rast gəlinir.

İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şaquli yaşıllaşdırmada istifadə edilir.Sarmaşığın bütün hissələrində qederin və çox miqdarda saponin vardır ki, ondan hazırlanan dərmanlar mədə şirəsini sərbəst sulfat turşusunu azldır, qanda şəkərin miqdarını azaldır.Həlimindən soyuqdəymədə,vərəm xəstəliklərində.böyrək daşının təmizlənməsində,podaqraya qarşı istifadə edilir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tofiq Məmmədov (botanik), "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine