Korporativ borc köpüyü

Korporativ borc köpüyü (ing. Corporate debt bubble) — şirkətlərin həddindən artıq borclanması və borcun real iqtisadi dəyərdən daha yüksək qiymətləndirildiyi bir vəziyyəti ifadə edir.[1] Bu fenomen iqtisadiyyatda ciddi risklər yarada bilər və maliyyə böhranlarına səbəb ola bilər.[2] Dünyanın səkkiz ən böyük iqtisadiyyatı — ABŞ, Çin, Yaponiya, Böyük Britaniya, Fransa, İspaniya, İtaliya və Almaniyanın ümumi korporativ borcu 2009-cu ildəki 34 trilyon dollardan 2019-cu ildə təxminən 51 trilyon dollara çatıb.[3]

Korporativ borc köpüyünün uzun müddət davam etməsi həm şirkətlər, həm də iqtisadiyyat üçün ciddi təhlükələr yaradır.[4] Ona görə də maliyyə siyasətçiləri və bazar iştirakçıları bu riski diqqətlə izləyirlər.[5]

Əsas xüsusiyyətləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Həddindən artıq borclanma
    • Şirkətlər aşağı faiz dərəcələri dövründə ucuz maliyyə əldə etmək üçün çox miqdarda borclanır.[6]
    • Borcun əsas məqsədi istehsalın artırılması əvəzinə, tez-tez səhmdar dəyərinin süni şəkildə artırılması (məsələn, səhmlərin geri alınması) olur.[7]
  2. Risklərin artması
    • Şirkətlərin gəlirləri azaldıqda və ya iqtisadi şərait pisləşdikdə, borclarını qaytarmaqda çətinlik çəkirlər.
    • Risklərin artması likvidlik böhranı və defolt risklərini artırır.[8]
  3. Bazarda həddindən artıq optimizm
    • İnvestorlar korporativ borcların risklərini düzgün qiymətləndirmirlər, nəticədə bu borcların qiymətləri süni şəkildə şişirilir.[9]

Mərkəzi bankların monetar genişləmə siyasətləri (məsələn, faiz dərəcələrinin aşağı salınması) borclanmanı artırır.[10] Sərmayə bazarlarının qloballaşması səbəbi ilə şirkətlər dünya üzrə daha asan maliyyə tapır, bu da borclanma üçün əlverişli şərait yaradır. Korporativ idarəetmədə qüsurlarına görə şirkətlər uzunmüddətli maliyyə sabitliyindən çox, qısamüddətli mənfəətləri hədəfləyirlər.[11]

Borcun yüksək səviyyəsi defolt risklərini artıraraq bank sektoruna və bütövlükdə iqtisadiyyata zərər verə bilər.[12] Şirkətlər borc qaytarmaq üçün investisiyaları və işçi qüvvəsini azalda bilər, bu da iqtisadi yavaşlama ilə nəticələnir. Əgər borc köpüyü partlasa, böyük korporativ defoltlar baş verə bilər, bu da maliyyə bazarlarında zəncirvari reaksiyalara səbəb olur.[13][14]

  1. "Corporate bonds and loans are at the centre of a new financial scare". The Economist. 12 March 2020. 10 June 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 April 2020.
  2. Wiseman, Paul; Condon, Bernard; Bussewitz, Cathy. "Corporate debt loads a rising risk as virus hits economy". AP News. 11 March 2020. 12 March 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2020.
  3. "April 2020 Global Debt Monitor: COVID-19 Lights a Fuse". Institute of International Finance. 7 April 2020. 25 April 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 April 2020.
  4. "Transcript of October 2019 Global Financial Stability Report Press Briefing". International Monetary Fund (ingilis). 16 October 2019. 20 July 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 April 2020.
  5. Lund, Susan. "Are we in a corporate debt bubble?". McKinsey Global Institute. 21 June 2018. 10 June 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 March 2020.
  6. "Financial Stability Report – 1. Asset valuation". Board of Governors of the Federal Reserve System (ingilis). November 2019. 10 March 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2020.
  7. "ICE BofA US High Yield Master II Effective Yield". Federal Reserve Bank of St. Louis. 23 March 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2020.
  8. Lynch, David J. "Corporate debt nears a record $10 trillion, and borrowing binge poses new risks". The Washington Post (ingilis). 29 November 2019. 9 March 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2020.
  9. Tan, Weizhen. "Chinese corporate debt is the 'biggest threat' to the global economy, says Moody's chief economist" (ingilis). CNBC. 17 December 2019. 27 February 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 April 2020.
  10. Kolakowski, Mark. "Why The Corporate Debt Bubble May Burst Sooner Than You Think". Investopedia (ingilis). 20 February 2019. 7 December 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2020.
  11. Miller, Andrea. "U.S. companies face record $10.5 trillion in debt—Here's what to know about the corporate bond 'bubble'". CNBC. March 12, 2021. May 18, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 17, 2021.
  12. "Commercial Paper Funding Facility". Federal Reserve Board. May 16, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 17, 2021.
  13. Cohan, William D. "The Big, Dangerous Bubble in Corporate Debt". The New York Times. 9 August 2018. 29 March 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 March 2020.
  14. Alster, Norm. "Companies With High Debt Are Paying a Price". The New York Times. 16 April 2020. 16 July 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 April 2020.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]